กรมที่ดินยุติเพิกถอน "โฉนดเขากระโดง" รอศาลปกครองพิจารณา

กระทรวงมหาดไทยและกรมที่ดินตั้งโต๊ะแถลงข่าว ยุติคำสั่งเพิกถอนโฉนดที่ดินเขากระโดง จังหวัดบุรีรัมย์ อ้างรอศาลปกครองพิจารณาก่อน หลังเดชอิศม์ รมช.มหาดไทย ตั้งคณะกรรมการสอบก่อนหน้านี้

วันนี้ (17 ก.ย.) ที่ห้องประชุมราชสีห์ กระทรวงมหาดไทย นายอรรษิษฐ์ สัมพันธรัตน์ ปลัดกระทรวงมหาดไทย พร้อมด้วยนายพรพจน์ เพ็ญพาส รองปลัดกระทรวงมหาดไทย และนายขจรเกียรติ รักพานิชมณี อธิบดีกรมที่ดิน แถลงข่าวกรณีการดำเนินการกับที่ดินบริเวณเขากระโดง จังหวัดบุรีรัมย์ โดยนายขจรเกียรติ กล่าวว่า กรมที่ดินได้รับแจ้งจากกระทรวงมหาดไทยว่า ได้มีการตั้งคณะกรรมการระดับกระทรวงตรวจสอบกรณีที่ดินเขากระโดง จังหวัดบุรีรัมย์ จึงได้ประมวลเหตุการณ์ทั้งหมด

โดยสาระสำคัญของคณะกรรมการเห็นว่าการดำเนินการของกรมที่ดินใช้กฎหมายเดียวกัน คือ ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 มาตรา 61 ในการพิจารณา เมื่อกรมที่ดินได้รับแจ้งคำพิพากษาศาลฎีกา ศาลอุทธรณ์ และศาลปกครอง กรมที่ดินได้น้อมนำในการปฎิบัติ ซึ่งส่วนที่ดำเนินการได้ทำตามมาตรา 61 วรรค 8 โดยโฉนดที่ดิน 35 ราย ที่ดินจังหวัดบุรีรัมย์ยกเลิกคำขอออกโฉนด และจำหน่ายเอกสาร ส.ค.1 ออกจากระบบไปแล้ว ส่วนที่เหลืออยู่ในพื้นที่ 5,083 ไร่ 80 ตารางวา ศาลปกครองได้แจ้งให้กรมที่ดินดำเนินการ โดยได้ตั้งคณะกรรมการตามมาตรา 61 และได้ดำเนินการอย่างต่อเนื่อง

อย่างไรก็ตาม อธิบดีกรมที่ดินมีคำสั่งยุติเรื่อง เพื่อความเป็นธรรม การรถไฟแห่งประเทศไทย ได้อุทธรณ์คำสั่งอธิบดีกรมที่ดิน เมื่อพิจารณาแล้วเห็นว่าดำเนินการโดยชอบ จึงได้ยกคำร้องของการรถไฟฯ แต่ยังมีกระบวนการอีกชั้นหนึ่งในระดับกระทรวงมหาดไทย แต่ได้มีคำสั่งยกคำร้องเช่นกัน การรถไฟฯ ก็ใช้สิทธิทางศาลปกครองกลางเมื่อเดือน มี.ค.2568 และแจ้งให้กรมที่ดินรับทราบเมื่อเดือน มิ.ย.2568 โดยให้กรมที่ดินทำคำชี้แจงภายในวันที่ 10 ต.ค. 2568 ขณะนี้กำลังดำเนินการอยู่

ด้านนายพรพจน์ กล่าวว่า ยืนยันว่าการดำเนินการทุกอย่างปฎิบัติตามคำสั่งศาลและกฎหมายที่เกี่ยวข้อง แต่ที่ผ่านมามีการตั้งคณะกรรมการสอบสวนว่าดำเนินการครบถ้วนตามกฎหมายหรือไม่ แต่กระบวนการสอบสวนไม่ได้พูดเรื่องมาตรา 61 วรรค 8 ซึ่งกรมที่ดินได้ทำหนังสือไปยังคณะกรรมการสอบสวนแล้ว ก็ยังไม่มีหนังสือตอบกลับมา กับอีกประเด็นหนึ่งคือเรื่องอำนาจหน้าที่ โดยต้องระบุแปลง พิกัด และชื่ออย่างชัดเจน ซึ่งเคยมีกรณีตัวอย่างที่ดินของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ทั้งนี้ ตามรายงานการสอบสวนพบว่าไม่มีเรื่องทุจริตในเรื่องการดำเนินการ แต่รายละเอียดในศาลปกครองอยู่ในระหว่างกรมที่ดินทำหนังสือชี้แจง แต่สิ่งหนึ่งที่เน้นย้ำสมัยที่ตนรับผิดชอบกรมที่ดินคือ ไม่ตัดสิทธิการรถไฟฯ ในการฟ้องผู้ที่ครอบครองที่ดิน ซึ่งกรมที่ดินต้องตั้งคณะกรรมการกับที่ดินทุกแปลง ซึ่งมีแนวทางชัดเจนว่าจะคุ้มครองสิทธิ์ต่อที่ดินของประชาชนอย่างไร และจะดำเนินการอย่างไรเมื่อมีการครอบครองที่ดินอย่างไม่ถูกต้อง ซึ่งเรื่องนี้ต้องรอศาลปกครองพิจารณาอีกชั้นหนึ่ง ยืนยันว่าในการทำงานสมัยที่ตนเป็นอธิบดีกรมที่ดินไม่มีการแทรกแซงหรือกดดันใดๆ แต่การดำเนินการต้องปราศจากข้อสงสัย
นายอรรษิษฐ์ กล่าวว่า ได้กำชับอธิบดีกรมที่ดิน รองปลัดกระทรวงมหาดไทย และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการตามกฎหมายอย่างเคร่งครัด และจะดำเนินการตามขั้นตอนที่ถูกต้อง

พร้อมกันนี้ กรมที่ดินได้ออกเอกสารชี้แจง ระบุว่า ตามที่สื่อมวลชนให้ความสนใจในประเด็นการดำเนินการกับที่ดินบริเวณเขากระโดง จังหวัดบุรีรัมย์ และกระทรวงมหาดไทยมีคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการตรวจสอบคำสั่งอธิบดีกรมที่ดิน กรณี ไม่เพิกถอนโฉนดที่ดินบริเวณเขากระโดง กรมที่ดิน ขอสรุปประเด็นเพื่อชี้แจง ดังนี้

1. ตามคำพิพากษาศาลฎีกาและศาลอุทธรณ์ ภาค 3 กรมที่ดินได้ดำเนินการแล้ว ดังนี้

1.1 คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 842 – 876/2560 ลงวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2560 สำนักงานที่ดินจังหวัดบุรีรัมย์ดำเนินการยกเลิกคำขอออกโฉนดที่ดินของราษฎร จำนวน 35 ราย ที่ฟ้องคดี พร้อมทั้งจำหน่าย ส.ค. 1 ออกจากทะเบียนการครอบครองที่ดินแล้ว

1.2 คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 8027/2561 ลงวันที่ 22 พฤศจิกายน 2561 อธิบดีกรมที่ดินได้มีคำสั่งให้แก้ไขรูปแผนที่และเนื้อที่ใน น.ส. 3 ข. เลขที่ 200 หมู่ที่ 9 ตำบลเสม็ด อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์ (บางส่วน) ตามมาตรา 61 แห่งประมวลกฎหมายที่ดิน แล้ว

1.3 คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 3 คดีหมายเลขแดงที่ 1112/2563 ลงวันที่ 22 เมษายน 2563 สำนักงานที่ดินจังหวัดบุรีรัมย์ดำเนินการเพิกถอนโฉนดที่ดินและหนังสือรับรองการทำประโยชน์ รวม 3 ฉบับ ตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 3 แล้ว

ดังนั้น กรมที่ดินจึงได้ดำเนินการตามคำพิพากษาศาลทั้งสามคดีครบถ้วนแล้ว

2. ศาลปกครองกลางได้มีคำพิพากษาคดีหมายเลขแดงที่ 582/2566 ลงวันที่ 30 มีนาคม 2566 ให้ตั้งคณะกรรมการสอบสวนตามมาตรา 61 วรรคสอง แห่งประมวลกฎหมายที่ดิน เพื่อดำเนินการกับที่ดินแปลงอื่นจำนวน 995 แปลง ที่อยู่ในบริเวณที่การรถไฟฯ อ้างสิทธิ ซึ่งอธิบดีกรมที่ดินได้ตั้งคณะกรรมการสอบสวนฯ ตามคำพิพากษาดังกล่าวแล้ว คณะกรรมการสอบสวนฯ ได้รวบรวมพยานหลักฐานแล้ว ข้อเท็จจริงยังไม่ชัดเจน เป็นที่ยุติว่าที่ดินเป็นของการรถไฟฯ และการออกโฉนดที่ดินในพื้นที่เขากระโดงเป็นไปโดยชอบด้วยกฎหมาย จึงมีความเห็นไม่สมควรเพิกถอนโฉนดที่ดิน อธิบดีกรมที่ดินได้พิจารณาความเห็นของคณะกรรมการสอบสวนฯ แล้วเห็นชอบด้วย จึงมีคำสั่งให้ยุติเรื่อง การรถไฟฯ จึงได้อุทธรณ์คำสั่งยุติดังกล่าว ซึ่งรองปลัดกระทรวงมหาดไทย หัวหน้ากลุ่มภารกิจด้านกิจการความมั่นคงภายใน พิจารณาแล้วเห็นว่าคำสั่งยุติเรื่องของอธิบดีกรมที่ดินชอบด้วยกฎหมายจึงยกอุทธรณ์ของการรถไฟฯ และกรมที่ดินได้แจ้งสิทธิการฟ้องคดีให้การรถไฟฯ ทราบแล้ว

3. เนื่องจากคำสั่งให้ยุติเรื่องตามข้อ 2 การรถไฟฯ ได้ยื่นคำร้องต่อศาลปกครองสูงสุดให้เรียกอธิบดีกรมที่ดินมาไต่สวน เนื่องจากเห็นว่าอธิบดีกรมที่ดินยังดำเนินการไม่ครบถ้วนตามคำพิพากษาศาลปกครองกลาง ศาลปกครองสูงสุดได้พิจารณาแล้วเห็นว่า เมื่ออธิบดีกรมที่ดินตั้งคณะกรรมการสอบสวนฯ จึงเป็นการดำเนินการตามคำพิพากษาของศาลปกครองกลางแล้ว ส่วนการรังวัดหาแนวเขตที่ดินของการรถไฟฯ เป็นเพียงข้อแนะนำของศาล ซึ่งกรมที่ดินก็ได้ดำเนินการแล้วเช่นกัน แต่หากการรถไฟฯ เห็นว่าอธิบดีกรมที่ดินดำเนินการโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ถูกต้องตามคำพิพากษา การรถไฟฯ ก็ชอบที่จะยื่นเป็นคำร้องต่อศาลปกครองชั้นต้นที่ได้พิจารณาและชี้ขาดตัดสินคดี ซึ่งเป็นศาลที่มีอำนาจพิจารณามีคำสั่งหรือไต่สวน ศาลปกครองสูงสุดจึงยกคำร้องของการรถไฟฯ

4. การรถไฟฯ จึงได้ฟ้องกรมที่ดิน อธิบดีกรมที่ดินและปลัดกระทรวงมหาดไทย ต่อศาลปกครองกลางเมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2568 เพื่อให้เพิกถอนคำสั่งยุติเรื่องและคำวินิจฉัยอุทธรณ์ ซึ่งขณะนี้ศาลได้รับคำฟ้องไว้พิจารณาและอยู่ระหว่างกรมที่ดินทำคำให้การต่อสู้คดี

5. รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (นายเดชอิศม์ ขาวทอง) ได้ตั้งคณะกรรมการตรวจสอบคำสั่งอธิบดีกรมที่ดินกรณียุติเรื่อง ซึ่งคณะกรรมการตรวจสอบฯ เห็นว่า อธิบดีกรมที่ดินยังดำเนินการไม่ครบถ้วนก่อนการมีคำสั่งให้ยุติเรื่อง จึงเห็นควรให้อธิบดีกรมที่ดินทบทวนคำสั่งยุติเรื่องดังกล่าว

กรมที่ดินพิจารณาแล้วขอเรียนว่า ที่ผ่านมากรมที่ดินได้ดำเนินการครบถ้วนแล้วทั้งตามคำพิพากษาศาลฎีกาและศาลอุทธรณ์ ภาค 3 คำพิพากษาศาลปกครองกลาง ประกอบกับปัจจุบันการรถไฟฯ ก็ได้ยื่นฟ้องคดีต่อศาลปกครองกลางตามข้อ 4 แล้ว ทุกฝ่ายจึงควรรอผลคำพิพากษาของศาล อันจะทำให้ผู้ที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายได้รับหลักประกันความเป็นธรรมตามกระบวนการจากองค์กรตุลาการที่ได้รับการยอมรับ อย่างไรก็ตาม หากการรถไฟฯ เห็นว่าตนมีสิทธิในที่ดินดีกว่า ก็ไม่ตัดสิทธิการรถไฟฯ ที่จะไปใช้สิทธิทางศาลยุติธรรม