เมืองหลงเฉวียน มณฑลเจ้อเจียง ได้ชื่อว่าเป็น “เมืองแห่งดาบมังกร” อันลือชื่อ และเป็นแหล่งผลิตดาบที่ปรากฏในภาพยนตร์และซีรีส์จีนมากมาย ปัจจุบัน ดาบเหล่านี้ไม่ได้มีแค่ในจินตนาการ แต่คือผลงานจากฝีมือจริงของนักเรียนจาก “วิทยาลัยเทคนิคเครื่องปั้นดินเผาและดาบหลงเฉวียน” สถาบันเดียวในจีนที่เปิดสอนวิชาการตีดาบโดยเฉพาะ
หลักสูตรการตีดาบของวิทยาลัยแห่งนี้เปิดสอนมาตั้งแต่ปี 2553 รับนักเรียนราว 30 คนต่อปี โดยผู้สมัครส่วนใหญ่มีอายุเฉลี่ยราว 15 ปี ไม่จำกัดเพศ ไม่เกี่ยงพื้นฐาน ขอเพียงแค่มีใจรัก อดทน และพร้อมฝ่าฟันกับงานที่ทั้งหนักและร้อน เช่น การยกฆ้อนตีเหล็กหนัก 4-5 กิโลกรัม และยืนหน้าเตาหลอมที่มีอุณหภูมิสูงเป็นเวลานาน
วิชานี้ไม่มีค่าเล่าเรียน แต่มีเงื่อนไขสุดหิน นักเรียนต้องเรียนรู้ทุกกระบวนการด้วยตนเอง ตั้งแต่การตี ใส่ปลอกดาบ ทำฝักดาบ ยันขั้นตอนชุบแข็ง ขัดเงา และประกอบจนกลายเป็นดาบสมบูรณ์หนึ่งเล่ม เพื่อใช้เป็น “ผลงานจบการศึกษา”
หลิวเฉินเหลียง หนุ่มผู้เรียนจบจากที่นี่และปัจจุบันเป็นอาจารย์ในวิทยาลัย เล่าว่าเขาอยู่กับดาบมานานถึง 9 ปี เพราะคุณพ่อของเขาก็เป็นช่างทำดาบ “ผมโตมากับดาบ เห็นแขวนตามกำแพง บ้านเต็มไปด้วยกลิ่นเหล็กตีร้อน ๆ ทำให้ผมผูกพันกับมันตั้งแต่เด็ก” เขายังเผยอีกว่า แม้งานตีดาบจะหนักและซ้ำซาก แต่ความหลงใหลในจิตวิญญาณของช่างดาบคือพลังขับเคลื่อนที่ทำให้เขายังอยู่กับงานนี้จนถึงทุกวันนี้
ขณะที่นักเรียนอีกคนชื่ออู๋ห่าวหนาน วัยเพียง 20 ปี ก็เล่าประสบการณ์วันแรกว่า “ครูให้ใช้เหล็กที่เพื่อนตีทิ้งไว้ มาตีงอแล้วตีให้ตรง ทำซ้ำไปซ้ำมา จนมือเป็นแผลพองทั้งสองข้าง” แต่วันนี้เขากลับหลงรักในความเงียบสงบและสมาธิของการตีดาบ และเข้าใจว่าแต่ละจังหวะของค้อนที่ฟาดลงไปไม่ใช่แค่เพื่อขึ้นรูป แต่คือการหล่อจิตวิญญาณลงในเหล็กทีละชั้น
เย่จงหลง หัวหน้าภาควิชาศิลปะดาบของวิทยาลัยกล่าวว่า นักเรียนเกือบทั้งหมดได้งานทำในสายงานที่เรียนมาทันทีหลังจบการศึกษา บางคนเปิดร้านออนไลน์ขายดาบที่ตัวเองทำ บางคนเข้าร่วมเวิร์กช็อปของอาจารย์ระดับปรมาจารย์ บางคนเรียนต่อเพื่อเปิดสตูดิโอของตัวเอง รายได้เฉลี่ยเริ่มต้นอยู่ที่เดือนละราว 6,000 หยวน (ประมาณ 30,000 บาท) และหากเปิดไลฟ์ขายดาบแบบออนไลน์ ยอดขายจากการไลฟ์เพียงครั้งเดียวอาจแตะหลักหลายหมื่นหรือแสนหยวนเลยก็มี
“หนึ่งในศิษย์เก่าที่จบในปี 2562 ตอนนี้ทำงานอยู่ในเวิร์กช็อป มีรายได้เดือนละเกือบ 20,000 หยวน (ประมาณ 100,000 บาท)” เย่จงหลงกล่าว
ปัจจุบันอุตสาหกรรมดาบหลงเฉวียนมีผู้ประกอบการมากกว่า 3,000 ราย มีแรงงานกว่า 20,000 คน และมียอดส่งออกดาบเฉลี่ยกว่า 400,000 เล่มต่อเดือน ได้รับการยอมรับเป็นหนึ่งในมรดกวัฒนธรรมที่ไม่จับต้องได้ของชาติ และยังได้รับการส่งเสริมจากรัฐบาลให้เป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมคลาสสิกของมณฑลเจ้อเจียง
การตีดาบในวันนี้จึงไม่ใช่แค่ศิลปะโบราณ หากแต่เป็นอาชีพที่สร้างรายได้และอนาคตให้คนรุ่นใหม่ที่มีใจรักในงานฝีมือ
ที่มา: 鲁中晨报（Shandong Lüzhong Morning Post）
