เชียงราย - ตัวเลขแดงเถือก-สารหนูเกินมาตรฐานชัด..ภาค ปชช.จวกยับ รองโฆษกสำนักนายกฯ บอกน้ำกกดีขึ้น สวนทางผลตรวจกรมควบคุมมลพิษ นักวิชาการจี้ขอหลักฐาน พร้อมเรียกร้องให้ดูแลทั้งปัญหาสารพิษปนเปื้อนน้ำกก-น้ำสาย-น้ำรวก ยันน้ำโขง
หลัง น.ส.ศศิกานต์ วัฒนะจันทร์ รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ออกมาเปิดเผยว่า น.ส.แพทองธาร ชินวัตร ได้รับรายงานความคืบหน้าการแก้ไขปัญหาสารปนเปื้อนเกินมาตรฐานในแม่น้ำกก ซึ่งกรมควบคุมมลพิษ กรมทรัพยากรน้ำ และศูนย์เทคโนโลยีดิจิทัลและอากาศยาน ได้ร่วมกันดำเนินการสำรวจ จัดทำฐานข้อมูลทั้งใน จ.เชียงราย และ จ.เชียงใหม่ ระหว่างวันที่ 5–13 พ.ค.ที่ผ่านมา
รวมทั้งมีการติดตามคุณภาพสิ่งแวดล้อมและประเมินผลกระทบสุขภาพ มีการจัดทำคำสั่งแต่งตั้งคณะทำงานเฉพาะด้านเพื่อประสานความร่วมมือระหว่างประเทศ ควบคู่กับการวางแผนจัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการแก้ไขปัญหาคุณภาพน้ำ (ส่วนหน้า) กลุ่มประสานงานเฉพาะกิจ ฯลฯ รวมทั้งโปรยหัวข่าวว่า "รับรายงาน แม่น้ำกกสถานการณ์ดีต่อเนื่อง" ลงวันที่ 31 พ.ค.2568
ล่าสุดเครือข่ายภาคประชาชนที่ออกมาต่อต้านการก่อสร้างเหมืองแร่ในเขตว้า รัฐฉาน ประเทศเมียนมา ซึ่งเป็นต้นแม่น้ำกกและแม่น้ำสาย ต่างออกมาวิพากษ์วิจารณ์ เนื่องจากกรมควบคุมมลพิษ ตรวจคุณภาพน้ำในแม่น้ำกก แม่น้ำสาย แม่น้ำรวกและแม่น้ำโขงบางส่วน ทั้ง 3 ครั้ง พบมีสารหนูปนเปื้อนเกินมาตรฐาน 0.01 มิลลิกรัมต่อลิตร
โดยครั้งล่าสุดตรวจในเดือน พ.ค.2568 พบสารหนูเกินค่ามาตรฐานทั้ง 11 จุด คือชายแดนไทย-พม่า ด้าน จ.เชียงใหม่ ประกอบด้วย ต.ท่าตอน อ.แม่อาย มีค่าสารหนู 0.030 มิลลิกรัมต่อลิตร,สะพานมิตรภาพแม่นาวาง-ท่าตอน ต.ท่าตอน อ.แม่อาย มีค่าสารหนู 0.026 มิลลิกรัมต่อลิตร,สะพานสองดินแดนบ้านแม่สลัก อ.แม่อาย มีค่าสารหนู 0.018 มิลลิกรัมต่อลิตร
ส่วนพื้นที่ จ.เชียงราย พบว่าตัวอย่างน้ำกก บริเวณบ้านจะเด้อ ต.ดอยฮาง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.016 มิลลิกรัมต่อลิตร,สะพานมิตรภาพแม่ยาว-ดอยฮาง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.017 มิลลิกรัมต่อลิตร,บ้านโป่งนาคำ ต.ดอยฮาง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.016 มิลลิกรัมต่อลิตร,สะพานข้ามแม่น้ำกก ต.ดอยฮาง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.018 มิลลิกรัมต่อลิตร,สะพานแม่ฟ้าหลวง ต.รอบเวียง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.014 มิลลิกรัมต่อลิตร,สะพานเฉลิมพระเกียรติ1 ต.รอบเวียง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.014 มิลลิกรัมต่อลิตร,ฝายเชียงราย ต.รอบเวียง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.011 มิลลิกรัมต่อลิตร,สะพานริมกก-เวียงเหนือรวมใจ อ.เวียงชัย มีค่าสารหนู 0.018 มิลลิกรัมต่อลิตร
นอกจากนี้พบแม่น้ำสายชายแดนไทย-เมียนมา มีสารหนูเกินมาตรฐานทั้ง 3 จุดคือบ้านหัวฝาย ต.แม่สาย อ.แม่สาย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.023 มิลลิกรัมต่อลิตร,สะพานมิตรภาพแม่น้ำสายแห่งที่ 2 อ.แม่สาย มีค่าสารหนู 0.024 มิลลิกรัมต่อลิตร,และบ้านป่าซางงาม ต.เกาะช้าง อ.แม่สาย มีค่าสารหนู 0.017 มิลลิกรัมต่อลิตร เมื่อทดสอบตรวจในแม่น้ำโขงพบสารหนูเกินมาตรฐานทั้ง 2 จุดคือ ต.เวียง อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.026 มิลลิกรัมต่อลิตร และ ต.บ้านแซว อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.025 มิลลิกรัมต่อลิตร
ดร.สืบสกุล กิจนุกร สำนักวิชานวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ได้ออกมาเปิดเผยเนื้อหาจดหมายเปิดผนึกถึงนายกรัฐมนตรี เป็นข้อๆ คือ 1.ต้องการหลักฐานจากนายกรัฐมนตรีที่ระบุว่าแม่น้ำกกดีขึ้นดังกล่าว ทั้งๆ ที่กรมควบคุมมลพิษเพิ่งเผยแพร่ผลการตรวจคุณภาพน้ำกก สาย และโขง พบว่ายังมีสารหนูเกินค่ามาตรฐาน (พร้อมกันนี้ได้แนบไฟล์กรมควบคุมมลพิษประกอบด้วย)
2.ในการเดินทางไปประชุมเพื่อแก้ไขปัญหาร่วมนายประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรีและ รมว.ดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจเเละสังคม เมื่อวันที่ 27 พ.ค. ผ่านมา 6 วันแล้ว แต่รัฐบาลกลับอยู่ระหว่างจัดทำคำสั่งแต่งตั้งคณะทำงานเฉพาะด้านเพื่อประสานกับต่างประเทศ ติดตามสถานการณ์แม่น้ำกกและน้ำสาย โดยมีกำหนดเสนอรายชื่อเพื่อพิจารณาวันที่ 4 มิ.ย.นี้ ควบคู่กับการตั้งศูนย์ปฏิบัติการแก้ไขปัญหาคุณภาพน้ำ (ส่วนหน้า) และกลุ่มประสานงานเฉพาะกิจ ซึ่งถือว่าล่าช้ามาก
3.นายกรัฐมนตรียังคงทำงานตั้งรับต่อแหล่งกำเนิดมลพิษข้ามพรมแดนและมีการสั่งการให้เฉพาะกระทรวงต่างประเทศประสากับประเทศเมียนมาเท่านั้น จึงเสนอให้แจ้งต่อจีนด้วยเพราะมีบทบาทในการทำเหมืองและความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับรัฐบาลเมียนมารวมถึงกลุ่มชาติพันธุ์ติดอาวุธในพื้นที่ นอกจากนี้รัฐบาลต้องแถลงจุดยืนให้ประชาชนได้ทราบอย่างชัดเจนว่าตกลงแล้วการแก้ไขตันเหตุมลพิษทำได้ด้วยการปรับปรุงเหมืองแร่หรือปิดเหมืองแร่กันแน่
และ 4.ปัญหาไม่ได้มีแค่แม่น้ำกกที่ปนเปื้อน โลหะหนักเกิดขึ้นทั้งแม่น้ำกก แม่น้ำสาย แม่น้ำรวก และแม่น้ำโขง แต่ที่ผ่านมานายกรัฐมนตรีมักจะย้ำแต่แม่น้ำกกเท่านั้น
ทั้งนี้ทางเครือข่ายภาคประชาชน องค์กรเอกชนและนักวิชาการ ได้นัดรวมตัวกันในวันที่ 5 มิ.ย.นี้ ซึ่งตรงกับวันสิ่งแวดล้อมโลก ณ สวนสาธารณะแม่ฟ้าหลวง เพื่อแสดงพลังให้ยุติการทำเหมืองแร่ในเขตว้า โดยจะเคลื่อนมวลชนจากจุดดังกล่าวไปยังสะพานแม่ฟ้าหลวงซึ่งข้ามแม่น้ำกกเพื่อทำกิจกรรม เช่น สืบชะตาแม่น้ำกก พิธีกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ตางๆ ฯลฯ จากนั้นจะไปยื่นหนังสือต่อทางผู้ว่าราชการ จ.เชียงราย เพื่อให้แจ้งสภาพปัญหาและการแก้ไขไปยังรัฐบาลไทย รัฐบาลจีน รัฐบาลเมียนมา และเขตปกครองพิเศษที่ 2 (สหรัฐว้า) ซึ่งเป็นพื้นที่ต้นเหตุโดยก่อนถึงวันนัดหมายรวมตัว ก็จะจัดกิจกรรมย่อยรณรงค์ ประชุมเสาวนา ฯลฯ อย่างต่อเนื่อง.
