ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี เห็นชอบออกสลากการกุศล สนับสนุนนโยบายประชานิยมพรรคเพื่อไทย ODOS 1 อำเภอ 1 ทุน วงเงินกว่า 5,300 ล้านบาท มอบหมายให้สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลจัดจำหน่าย
วันนี้ (29 เม.ย.) รายงานข่าวแจ้งว่า ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี เห็นชอบให้มีการออกสลากการกุศล ตามที่กระทรวงการคลังเสรอ เพื่อสนับสนุนโครงการที่ผ่านการกลั่นกรองจากคณะกรรมการพิจารณาโครงการสลากการกุศลฯ จำนวน 7 โครงการ วงเงิน 5,308.14 ล้านบาท ได้แก่
1. โครงการพัฒนาศักยภาพ Outstanding Development Opportunity Scholarship (ODOS) เพื่อขยายโอกาสและพัฒนาประเทศ โดยจะส่งเยาวชนตัวแทนจาก 878 อำเภอ ทั่วประเทศ และจากกรุงเทพมหานคร 50 เขต จำนวนไม่น้อยกว่า 928 คน ไปศึกษาและฝึกอบรมเกี่ยวกับเทคโนโลยีระยะสั้นในต่างประเทศ เพื่อยกระดับทักษะดิจิทัลใหม่
2. โครงการสรรหาและเตรียมความพร้อมนักเรียนทุนการศึกษาเพื่อขยายโอกาสและพัฒนาประเพศ (ODOS) สำหรับทุนการศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) และระดับปริญญาตรีในต่างประเทศ โดยขอรับการสนับสนุนเพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดสอบเพื่อสรรหาและเลือกสรรนักเรียนทุนเพื่อศึกษาต่อต่างประเทศ และค่าใช้จ่ายในการจัด Boot Camp และการทตสอบภาษาอังกฤษ (Mock test) เพื่อให้ทุนการศึกษาระดับ ปวส.จำนวน 60 ทุน และปริญญาตรีในต่างประเทศ จำนวน 140 ทุน รวม 200 ทุน
3. โครงการทุนการศึกษาเพื่อขยายโอกาสและพัฒนาประเทศ (ODOS) สำหรับทุนการศึกษาระดับปริญญาตรีในต่างประเทศ ณ สหรัฐอเมริกา โดยขอรับการสนับสนุนทุนการศึกษา จำนวน 60 ทุน ในหลักสูตรวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (STEM) โดยแบ่งเป็น 2 รุ่น รุ่นละ 30 ทุน
4. โครงการทุนการศึกษาเพื่อขยายโอกาสและพัฒนาประเทศ (ODOS) สำหรับทุนการศึกษาระดับปริญญาตรีในต่างประเทศ ณ สหราชอาณาจักร โดยขอรับการสนับสนุนทุนทุนการศึกษา จำนวน 50 ทุน ในหลักสูตรวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (STEM) โดยแบ่งเป็น 2 รุ่น รุ่นละ 25 ทุน
5. โครงการทุนการศึกษาเพื่อขยายโอกาสและพัฒนาประเทศ (ODOS) สำหรับทุนการศึกษาระดับ ปวส. และระดับปริญญาตรีในต่างประเทศ ณ เครือรัฐออสเตรเลีย โดยขอรับการสนับสนุนทุนการศึกษาระดับ ปวส. จำนวน 60 ทุน และระดับปริญญาตรี จำนวน 30 ทุน (รวม 90 ทุน) ในหลักสูตรวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (STEM) โดยแบ่งเป็น 2 รุ่น รุ่นละ 45 ทุน
6. โครงการทุนการศึกษาเพื่อขยายโอกาสและพัฒนาประเทศ (ODOS) สำหรับทุนการศึกษาระดับปริญญาตรีในประเทศ โดยขอรับการสนับสนุนทุนการศึกษาจำนวน 2,200 คนในหลักสูตรวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (STEM) โดยแบ่งเป็น 2 รุ่น รุ่นละ 1,100 คน (ผู้รับทุนรัฐบาลจากโครงการสลากฯ จำนวน 700 คน และผู้รับทุนรัฐบาลจากโครงการสลากฯ และบางส่วนจากทุนสถาบันอุดมศึกษาเป็นค่าเล่าเรียนตามระเบียบของสถาบันการศึกษา จำนวน 400 คน)
7. โครงการทุนการศึกษาเพื่อขยายโอกาสและพัฒนาประเทศ (ODOS) สำหรับทุนการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย และ ปวส. ในประเทศ โดยขอรับการสนับสนุนทุนการศึกษา จำนวน 4,800 คน ในหลักสูตรวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (STEM) โดยแบ่งเป็น 4 รุ่น รุ่นละ 1,200 คน
ทั้งนี้ มอบหมายให้สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล เป็นผู้จัดพิมพ์ จัดจำหน่าย และจ่ายเงินรางวัลสลากฯ พร้อมกับประสานงานกับกับหน่วยงานเจ้าของโครงการที่ได้รับการสนับสนุนจากโครงการสลากฯ เพื่อดำเนินการตามขั้นตอนการออกสลากฯ การขออนุญาตการออกสลากฯโดยปฏิบัติตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง และการนำส่งเงินให้หน่วยงานเจ้าของโครงการตามที่คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบ โดยให้ผู้รับใบอนุญาตการออกสลากฯ เสียภาษีการพนันเหลือร้อยละ 0.5 แห่งยอดราคาสลากซึ่งมีผู้รับซื้อก่อนหักรายจ่ายตามข้อ 12 (4) ของกฎกระทรวงมหาดไทย ฉบับที่ 17 (พ.ศ. 2503) ออกตามความในพระราชบัญญัติพนัน พ.ศ. 2478 และที่แก้ไขเพิ่มเติมโดยกฎกระทรวงมหาดไทย ฉบับที่ 43 (พ.ศ.2543) และจัดทำแผนการออกสลากฯ และแผนการใช้เงินของแต่ละโครงการและรายงานต่อคณะกรรมการฯ เพื่อประโยชน์ในการกำกับติดตามการดำเนินโครงการที่ได้รับการสนับสนุนให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์และเป้าหมายที่กำหนดไว้
รวมทั้งมอบหมายให้คณะกรรมการฯ ดำเนินการ ได้แก่ ให้คณะกรรมการฯ มีอำนาจในการกำหนตระยะเวลาผูกพันวงเงินขยายระยะเวลาผูกพันวงเงิน หรือขยายระยะเวลาดำเนินการตามแผนเบิกจ่ายตามเหตุผลความจำเป็นแล้วแต่กรณี ทั้งนี้ หากคณะกรรมการฯ พิจารณาแล้วเห็นว่า โครงการดังกล่าวไม่สามารถบรรลุวัตถุประสงค์ได้ ให้นำเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณายกเลิกการสนับสนุนเงินจากการออกสลากฯ ให้โครงการดังกล่าว
ขณะเดียวกัน ยังเปลี่ยนแปลงรายละเอียดการใช้เงินภายโนโครงการที่ได้รับการสนับสนุน โดยจะต้องไม่เปลี่ยนแปลงเป็นกิจกรรมที่แตกต่างจากโครงการที่ได้นำเสนอคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบ โดยโครงการที่ได้รับการสนับสนุนฯ เป็นในส่วนของทุนการศึกษา จึงเห็นควรให้ดำเนินการสนับสนุนตามจำนวนผู้รับทุนการศึกษาที่หน่วยงานเสนอขอรับการสนับสนุนเท่านั้น โดยให้นำเงินเหลือจ่ายโอนเข้ารายได้แผ่นดิน
ทั้งนี้ ในกระบวนการคัดเลือกผู้มีสิทธิรับทุน ควรดำเนินการอย่างโปร่งใส ชัดเจน รอบคอบ และรัดกุม โดยยึดหลักธรรมาภิบาล ความถูกต้อง และความเป็นธรรมเพื่อให้บรรรลุตามวัตถุประสงค์ของโครงการในการลดความเหลื่อมล้ำ ตลอดจนเปิดโอกาสให้ผู้ที่มีคุณสมบัติเหมาะสมได้รับทุนอย่างเท่าเทียม
สำหรับโครงการพัฒนาศักยภาพ Outstanding Development Opportunity Scholarship (ODOS) มีชื่อเรียกว่า "1 อำเภอ 1 ทุนการศึกษา" เป็นหนึ่งในนโยบายประชานิยมของพรรคเพื่อไทย ที่สานต่อมาจากรัฐบาลพรรคไทยรักไทยเมื่อปี 2547 โดยรัฐบาลมอบทุนการศึกษาให้กับนักเรียนไปศึกษาต่อต่างประเทศ กระจายทุนไปทุกอำเภอทั่วประเทศ โดยใช้เงินจากการจำหน่ายสลากกินแบ่งรัฐบาล เป็นทุนในการดำเนินโครงการ ครอบคลุมทุนการศึกษาต่อระดับปริญญาตรี ทุนการศึกษาภาคฤดูร้อน (Summer Camp) และการพัฒนาโรงเรียนประจำอำเภอเป็นโรงเรียนต้นแบบ หนึ่งอำเภอ หนึ่งโรงเรียนในฝัน
อย่างไรก็ตาม นโยบายประชานิยม "1 อำเภอ 1 ทุน" สมัยพรรคไทยรักไทย เป็นที่วิจารณ์ว่า เด็กทุนที่ไปเรียนต่างประเทศ ไม่ทราบว่าบางประเทศไม่มีการสอนในระดับปริญญาตรี แต่เริ่มต้นสอนระดับปริญญาโท ซึ่งขัดกับระเบียบกองทุน ขณะเดียวกัน บางประเทศมีเงื่อนไขว่า จะต้องเรียนภาษาอย่างน้อย 2 ปี เรียนเตรียมมหาวิทยาลัย 1 ปี รวมเป็น 3 ปี ถึงจะเข้ามหาวิทยาลัย ทำให้เด็กที่ได้รับทุนจำนวนหนึ่งเรียนต่อไม่ได้ ต้องขอกลับมาเรียนต่อมหาวิทยาลัยในไทย นอกจากนี้ เด็กที่ได้รับทุน ไม่ใช่เด็กเก่งที่จนจริง เพราะมีเสียงเล่าลือว่าเด็กที่ได้รับเลือกจำนวนหนึ่ง เป็นลูกหลานของนักการเมืองและหัวคะแนน