รอยเตอร์ – ทรัมป์ประกาศอเมริกา-อิหร่านกำลังจะเริ่มเจรจาโดยตรงเรื่องโครงการนิวเคลียร์ของเตหะราน พร้อมขู่ถ้าไม่สำเร็จ อิหร่านเจอดีแน่ ขณะที่รัฐมนตรีต่างประเทศอิหร่านแย้งทันควันว่า การหารือที่โอมานจะเป็นการเจรจาทางอ้อมเท่านั้น
ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ให้สัมภาษณ์ผู้สื่อข่าวในห้องทำงานรูปไข่เมื่อวันจันทร์ (7 เม.ย.) ระหว่างให้การต้อนรับนายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮูของอิสราเอลว่า อเมริกาจะเจรจาโดยตรงกับอิหร่านในวันเสาร์ (12 เม.ย.) ซึ่งจะเป็นการเจรจาระดับสูงมาก โดยไม่ได้บอกว่า จะจัดขึ้นที่ใด แต่มองแง่ดีว่า จะสามารถบรรลุข้อตกลงได้
อย่างไรก็ตาม ทรัมป์สำทับว่า อิหร่านไม่สามารถมีอาวุธนิวเคลียร์ได้ และถ้าการเจรจาล้มเหลว จะเป็นวันที่เลวร้ายมากสำหรับอิหร่าน
อับบาส อารากชี รัฐมนตรีต่างประเทศอิหร่าน โพสต์บนแพลตฟอร์มเอ็กซ์ว่า การเจรจาระดับสูงทางอ้อมจะจัดขึ้นที่โอมาน ซึ่งจะประสบความสำเร็จหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับอเมริกา
ต่อมาในวันอังคาร (8 เม.ย.) สำนักข่าวของทางการอิหร่านรายงานว่า การเจรจาดังกล่าวจะนำโดยอารากชี และสตีฟ วิตคอฟฟ์ ผู้แทนของทรัมป์ โดยมีบาดร์ อัล-บูไซดี รัฐมนตรีต่างประเทศโอมานเป็นตัวกลาง
ทั้งนี้ อิหร่านยืนกรานปฏิเสธข้อเรียกร้องของทรัมป์ที่ยื่นคำขาดให้เตหะรานเลือกระหว่างเปิดเจรจากันโดยตรงหรือถูกทิ้งระเบิดใส่มาตั้งแต่เมื่อหลายสัปดาห์ก่อน
ทรัมป์บอกว่า ต้องการบรรลุข้อตกลงเรื่องโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่านมากกว่าการเผชิญหน้าทางทหาร และเมื่อวันที่ 7 มี.ค. เขาได้ส่งจดหมายถึงอยาตอลเลาะห์ อาลี คาเมเนอี ผู้นำสูงสุดของอิหร่าน เพื่อเชิญชวนให้เริ่มหารือกัน ทางด้านเจ้าหน้าที่อิหร่านเผยว่า ในตอนนั้นเตหะรานตอบกลับว่า อิหร่านจะไม่ยอมเจรจาเพราะถูกขู่เข็ญ
ทั้งนี้ การเจรจาโดยตรงจะต้องได้รับอนุมัติอย่างชัดแจ้งจากคาเมเนอี ทว่าเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ผู้นำสูงสุดของอิหร่านผู้นี้ประกาศชัดเจนว่า การเจรจากับอเมริกาไม่ใช่การกระทำที่ฉลาดหรือมีเกียรติแต่อย่างใด
นูร์นิวส์ที่มีความเชื่อมโยงกับหน่วยงานความมั่นคงระดับสูงของอิหร่าน วิจารณ์ว่า คำประกาศของทรัมป์เกี่ยวกับการประชุมโดยตรงที่มีการวางแผนไว้เป็นส่วนหนึ่งของปฏิบัติการทางจิตวิทยาที่ต้องการโน้มน้าวความคิดเห็นของประชาชนทั้งในและนอกประเทศ
เจ้าหน้าที่อิหร่านคนหนึ่งที่ขอไม่เปิดเผยชื่อ ระบุในช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมาว่า มีความเป็นไปได้ที่อเมริกาและอิหร่านอาจบรรลุข้อตกลงกันภายใน 2 เดือน โดยอ้างอิงความกังวลว่า อิสราเอลซึ่งเป็นศัตรูมายาวนานกับอิหร่าน อาจฉวยโอกาสโจมตีหากการเจรจายืดเยื้อนานเกินไป
เนทันยาฮูที่แสดงออกชัดเจนว่า ไม่ค่อยเห็นด้วยที่อเมริกาจะเจรจากับอิหร่านนั้น กล่าวว่า คงเป็นเรื่องที่ดี ถ้าแนวทางการทูตสามารถป้องกันไม่ให้อิหร่านครอบครองอาวุธนิวเคลียร์ได้อย่างสมบูรณ์แบบเดียวกับในลิเบีย
ทั้งนี้ ระหว่างรับตำแหน่งสมัยแรกในปี 2017-2021 ทรัมป์ถอนตัวจากข้อตกลงระหว่างอิหร่านกับมหาอำนาจโลกที่มีเป้าหมายในการหยุดยั้งโครงการนิวเคลียร์ที่มีความอ่อนไหวของอิหร่านแลกกับการผ่อนคลายมาตรการแซงก์ชัน ซึ่งเป็นข้อตกลงที่ผลักดันโดยอดีตประธานาธิบดีบารัค โอบามาของสหรัฐฯ เมื่อปี 2015 และเป็นการเจรจาโดยตรงครั้งล่าสุดระหว่างวอชิงตันกับเตหะราน นับจากนั้น ทรัมป์ได้ฟื้นมาตรการแซงก์ชันอิหร่าน ขณะที่เตหะรานเดินหน้าเสริมสมรรถนะยูเรเนียมเกินขอบเขตที่ข้อตกลงปี 2015 กำหนด
มหาอำนาจตะวันตกกล่าวหาอิหร่านมีวาระซ่อนเร้นในการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ด้วยการเสริมสมรรถนะยูเรเนียมกระทั่งความบริสุทธิ์ของฟิสไซล์เกินระดับที่เหมาะสำหรับโครงการพลังงานปรมาณูภาคพลเรือน ทว่า เตหะรานยืนยันว่า โครงการของตนมีจุดประสงค์ด้านพลังงานพลเรือน
ความเคลื่อนไหวนี้มีขึ้นขณะที่ “กลุ่มอักษะแห่งการต่อต้าน” ของอิหร่านที่จัดตั้งขึ้นเมื่อหลายทศวรรษที่แล้วเพื่อต้านทานอิทธิพลของอิสราเอลและอเมริกานั้นอยู่ในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อสำคัญ โดยกลุ่มนี้อ่อนแอลงอย่างมากนับจากที่ฮามาสบุกโจมตีอิสราเอลเมื่อวันที่ 7 ต.ค. 2023 และถูกยิวเอาคืนด้วยการยกทัพบุกทำลายกาซาราบเป็นหน้ากลองจนกระทั่งวันนี้
ทั้งฮามาสในกาซาและฮิซบอลเลาะห์ในเลบานอนถูกอิสราเอลกระหน่ำโจมตีนับจากสงครามกาซาปะทุขึ้น ขณะที่กบฏฮูตีในเยเมนตกเป็นเป้าหมายการโจมตีทางอากาศของอเมริกาตั้งแต่เดือนที่ผ่านมา นอกจากนั้นอิสราเอลยังโจมตีระบบป้องกันภัยทางอากาศของอิหร่านเสียหายยับเยินเมื่อปีที่แล้ว