นายกรัฐมนตรี เผยถึงวันนี้ยังไม่ได้รับ SMS แผ่นดินไหวเหมือนกัน สั่งลดขั้นตอนระบบแจ้งเตือน จากกรมอุตุฯ ไป ปภ. เข้าเครือข่ายมือถือไม่ต้องผ่าน กสทช. ก่อน Cell Broadcast แล้วเสร็จเต็มระบบ ก.ค.นี้ วงประชุมพบหน่วยงานรัฐ-ค่ายมือถือ โยนกันไปมาต้นเหตุความช้า แพทองธารถามอธิบดี ปภ. เหตุผ่านไป 1 ชั่วโมงทำไมเพิ่งส่ง
วันนี้ (31 มี.ค.) ที่ทำเนียบรัฐบาล น.ส.แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี แถลงหลังประชุมการแก้ไขปัญหาระบบเตือนภัย SMS หลังเกิดแผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 28 มี.ค. ว่า ยังไม่ได้รับ SMS ช่วงที่เกิดแผ่นดินไหวเหมือนกัน แต่ระบบแจ้งเตือนจะได้รับเฉพาะโทรศัพท์ระบบปฎิบัติการแอนดรอยด์เท่านั้น แต่ระบบ iOS อยู่ระหว่างการประสาน โดยวันนี้ประชุมร่วมกันระหว่างกระทรวงมหาดไทย กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.) และเครือข่ายโทรศัพท์มือถือ เพื่อถอดบทเรียนว่าเกิดอะไรขึ้นบ้าง ต้องปรับปรุงแก้ไขอะไร ซึ่งข้อสรุปก็คือระบบ Cell Broadcast จะมาในช่วงเดือน ก.ค.
ดังนั้นระหว่างนี้หากมีเหตุการณ์เกิดขึ้น จะแบ่งเป็น 2 ช่วงเวลาที่ทำให้งานไหลลื่นชัดเจน คือ เปลี่ยนแปลงระบบระเบียบปฏิบัติประจำ (SOP) ให้ ปภ. ส่งข้อความได้ทันที หลังได้รับข้อมูลจากกรมอุตุนิยมวิทยา โดยที่ไม่ต้องมาวิเคราะห์ข้อความ ซึ่งจะมีการวางรูปแบบข้อความไว้ ภายในระยะเวลา 1 ชั่วโมง โดยต้องเป็นข้อความที่กระชับ ถูกต้อง และเข้าใจง่าย
อีกด้านหนึ่ง ระหว่างรอระบบ Cell Broadcast ระบบเต็ม ให้ใช้ระบบ Virtual Cell Broadcast ซึ่งขณะนี้การส่งข้อความแจ้งเตือนทำได้เพียงระบบแอนดรอยด์ โดยมีเลขหมายที่ใช้ในระบบนี้ทั้งหมด 70 ล้านเลขหมาย จาก ปภ. ส่งตรงไปที่ผู้ให้บริการเครือข่ายได้เลย ส่วนระบบ iOS อีก 50 ล้านเลขหมาย ให้ส่ง SMS ไปก่อน โดยให้ทาง ปภ. ส่งตรงปลายทางผู้ให้บริการเครือข่ายได้เลย และกระจายส่งไปยังประชาชน โดยทางดีอีเอส และ กสทช. จะเร่งเจรจากับ iOS เพื่อให้สามารถใช้ระบบดังกล่าวได้ชั่วคราว ซึ่งทั้งหมดนี้จะสามารถใช้ได้ทันที ก่อนที่ระบบ Cell Broadcast เต็มรูปแบบ จะสามารถใช้ได้ช่วงเดือน ก.ค.
ทั้งนี้ ระบบเตือนภัย SMS หรือ Cell Broadcast เป็นเพียงวิธีการหนึ่งในการแจ้งเตือนภัย แต่รัฐบาลจะมีการสื่อสารกับประชาชน ผ่านแพลตฟอร์มอื่นๆ ด้วย เช่น ไลน์ เฟซบุ๊ก โทรทัศน์รวมกันเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย (ทรท.) และยังมีแพลตฟอร์มออนไลน์ต่าง ๆ ซึ่ง ปภ. จะส่งให้กับสื่อหลักอีกครั้งเพื่อประชาสัมพันธ์ ย้ำว่า SMS เป็นส่วนหนึ่งเท่านั้นในการแจ้งเตือน เพราะ Cell Broadcast จะสามารถกระจายทุกเลขหมายได้รวดเร็ว และเมื่อสักครู่ที่ได้ทดสอบแจ้งเตือน จะมีเสียงเตือนเหมือนกับที่ต่างประเทศ หากมีเหตุการณ์น้ำท่วม หรือพายุเข้ามา จะมีเสียงดังขึ้นมา ไม่ว่าโทรศัพท์จะปิดเสียงอยู่หรือไม่ก็จะดังเตือนขึ้นมา เอาไว้เตือนเรื่องสำคัญ เช่น เหตุการณ์แผ่นดินไหว หรือเหตุการณ์ใหญ่ ๆ ที่เกิดขึ้น
รายงานข่าวเพิ่มเติมระบุว่า ผู้ที่ใช้โทรศัพท์มือถือระบบแอนดรอยด์ ที่อยู่บริเวณใกล้เคียงตึกไทยคู่ฟ้า ซึ่งเป็นจุดที่มีการทดสอบได้รับแจ้งเตือน จากระบบ Cell Broadcast ซึ่งมีลักษณะแจ้งเตือนระดับสูง โดยระบุข้อความเป็นภาษาไทยและภาษาอังกฤษว่า “ นี่คือการทดสอบการส่งข้อความของระบบ Cell Broadcast ผู้ได้รับ ปฎิบัติภารกิจตามปกติ” ซึ่งตรงกับที่นายกรัฐมนตรีชี้แจงว่า เป็นการทดสอบที่จับตำแหน่ง หรือโลเคชัน
สำหรับการประชุมดังกล่าว มีนายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรีและ รมว.มหาดไทย นายประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรีและ รมว.ดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม นายภาสกร บุญญาลักษม์ อธิบดี ปภ. นายสรณ บุญใบชัยพฤกษ์ ประธาน กสทช. พ.อ.สรรพชัยย์ หุวะนันทน์ กรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท โทรคมนาคมแห่งชาติ จำกัด (มหาชน) หรือ NT นายสมชัย เลิศสุทธิวงศ์ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) หรือ AIS และนายจักรกฤษณ์ อุไรรัตน์ หัวหน้าคณะผู้บริหารด้านกิจการองค์กร บริษัท ทรู คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) หรือ TRUE และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
นายประเสริฐได้รายงานนายกรัฐมนตรีว่า หลังจากนายกฯ ได้สั่งการให้กระทรวงดีอี ปภ. กสทช. และโอเปอเรเตอร์ ประชุมร่วมกันเมื่อวันเสาร์ (29 มี.ค.) ที่ผ่านมา เพื่อหาสาเหตุถึงความล่าช้าในการส่ง SMS แจ้งเตือนประชาชนหลังเกิดเหตุแผ่นดินไหว ได้ข้อสรุป 3 ส่วนถึงการดำเนินการที่ช้า คือ ในช่วงสรุปข้อความและขั้นตอนการส่งข้อความ ที่ประชุมจึงได้สรุปว่า ปภ. ได้ให้ทำระบบปฏิบัติการใหม่ในเรื่องการเตือนภัยซึ่งเป็นหน้าที่ของ ปภ. อยู่แล้วตาม พ.ร.บ. ป้องกันและบรรเทาสาธารณะภัย ปี 2550 ส่วนที่สอง คือ กำหนดระยะเวลาไทม์ไลน์ถ้าเกิดเหตุแล้วใช้เวลากี่นาทีเพื่อที่จะให้เกิดความเร็ว และอีกส่วนคือผู้ให้บริการ (โอเปอเรเตอร์) ได้เรียกค่ายโทรศัพท์มือถือมาพูดคุยศึกษาระบบที่เป็น Manual ก่อนที่ระบบ Cell Broadcast ยังทำงานไม่ได้ จะต้องใช้ระบบสำรองอย่างไรในกรณีที่เกิดเหตุฉุกเฉิน
นายกรัฐมนตรีได้สอบถามว่า ข้อความแจ้งเตือนประชาชนออกมาจากหน่วยงานใด อธิบดี ปภ. ชี้แจงว่า หลังจากได้รับข้อมูลจากกรมอุตุนิยมวิทยา ศูนย์เฝ้าระวังแผ่นดินไหวของสหรัฐอเมริกา และเยอรมนี หากข้อมูล 2 ทางยืนยันตรงกัน จะเริ่มทำการวิเคราะห์ข้อมูล โดยวันเกิดเหตุได้รับข้อมูลจากกรมอุตุนิยมวิทยา และในเว็บไซต์ของสหรัฐอเมริกาที่ยืนยันตรงกันในเวลา 13.36 น. ทำให้นายกรัฐมนตรีแย้งขึ้นว่า ปภ. ส่งครั้งแรก เวลา 14.40 น จำได้ ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง อธิบดี ปภ. จึงชี้แจงต่อว่า การวิเคราะห์ข้อมูลของเราใช้เวลาประมาณ 10 นาที แต่ในขณะที่เหตุการณ์จริงใช้เวลา 4 นาที หลังจากฝ่ายวิเคราะห์ข้อมูลได้รับข้อมูลตรงกัน เพราะต้องดูแลสั่นสะเทือนและระยะเวลาที่จะมาถึงเรา และหลังจากรับ SMS แจ้งเตือนจากกรมอุตุฯ ก็ได้ส่งกระจายข้อมูลทันที
จากนั้นนายกรัฐมนตรี กล่าวขึ้นว่า ต้องปรึกษาภาคเอกชนว่า เมื่อเกิดแผ่นดินไหวก็ชัดเจนอยู่แล้ว ความแรงของแผ่นดินไหวเอาไว้ก่อน แต่ถามเอกชนว่าถ้าเกิดภายใน 5 นาที สามารถที่จะสื่อสารและสรุปได้หรือไม่ เข้าใจว่าต้องรอให้ข้อมูลชัด แต่ในเมื่อแผ่นดินไหวเกิดขึ้นแล้ว สามารถส่ง SMS ได้เลยหรือไม่ เช่น ข้อความสั้นแจ้งเตือนให้ออกจากตึก ต้องสอบถามจากเอกชนว่ามีวิธีการหรือไม่ว่าจะต้องทำอย่างไร ให้รวดเร็ว
ขณะที่นายจักรกฤษณ์ ตัวแทนบริษัททรู กล่าวว่า การส่ง SMS ต้องเรียนตามตรงว่าไม่ใช่เป็นการสื่อสารหลักในการแจ้งเตือนภัย เพราะวิธีการส่งเราต้องรู้เลขหมายก่อน อย่างเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นครั้งนี้ทาง ปภ. ส่งมายังโอเปอเรเตอร์ว่า ขอให้ส่งแจ้งเตือนประชาชนในพื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑล เราต้องใช้เวลาในการวิเคราะห์ข้อมูลว่า มีหมายเลขใดบ้างที่อยู่ในกรุงเทพฯ และปริมณฑล รวมถึงชาวต่างชาติที่เปิดบริการข้ามแดนอัตโนมัติ (โรมมิ่ง) ซึ่งต้องใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมงจึงจะทราบจำนวนเบอร์ที่อยู่ในพื้นที่ จึงจะสามารถส่ง SMS แจ้งเตือนได้ เพราะต้องรู้ก่อนว่าใครอยู่ตรงไหนบ้าง ซึ่งคำสั่งแรกบอกให้เราส่งในพื้นที่กรุงเทพฯ สมุทรปราการ นนทบุรี และปทุมธานี แต่ปริมาณในการส่งข้อความแจ้งเตือน ก็ขึ้นอยู่กับความสามารถของแต่ละค่ายมือถือ ดังนั้น การจัดส่ง SMS อย่างเดียวจึงไม่เพียงพอ จำเป็นจะต้องมีการโทร.แจ้งเตือนด้วย แต่หากมีเหตุจำเป็นจริงๆ เราก็จะมีการเพิ่มปริมาณในการส่งข้อความในแต่ละครั้ง แต่ขอย้ำว่า SMS ไม่ใช่ช่องทางเดียวในการส่งข้อความแจ้งเตือน
ขณะที่นายกรัฐมนตรีเห็นด้วยว่า SMS ไม่ใช่ช่องทางเดียว แต่เรื่องแผ่นดินไหวเราไม่ทราบล่วงหน้า และตนก็คิดว่าการส่ง SMS เป็นการแจ้งข้อมูลเชิงรุก เช่น หากเรานั่งต่อจิ๊กซอว์อยู่ ไม่ได้เล่นมือถือ จะรู้ได้อย่างไร ดังนั้น SMS จึงเป็นหนึ่งในช่องทางการแจ้งเตือนเชิงรุก ซึ่งเมื่อช่วงเช้าวันนี้ตนก็ต้องชี้แจงว่าไม่ใช่แผ่นดินไหว ทั้งการให้สัมภาษณ์สื่อมวลชนและชี้แจงในช่องทาง Social Media เพื่อเป็นการยืนยันว่าไม่ใช่แผ่นดินไหว