อเมริกายุติการระงับความช่วยเหลือทางทหารแก่เคียฟ หลังคณะเจรจายูเครนรับข้อเสนอหยุดยิง 30 วัน รวมทั้งตกลงเจรจากับรัสเซียเพื่อยุติสงครามทันที อย่างไรก็ตาม แหล่งข่าวในรัสเซียหลายคนฟันธง ปูตินไม่มีแนวโน้มยอมรับข้อเสนอนี้
การที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ทำให้บรรดาพันธมิตรตะวันตกแตกตื่นตะลึงตามๆ กันด้วยการกดดันเคียฟ พร้อมทอดสะพานติดต่อกับมอสโก ทำให้คณะเจ้าหน้าที่ยูเครนหอบข้อเสนอหยุดยิงทางอากาศและทางทะเล ไปยื่นเสนอต่อคณะเจรจาของอเมริกา ในการประชุมกันที่เมืองเจดดาห์ ในซาอุดีอาระเบียเมื่อวันอังคาร (11 มี.ค.)
ทว่าบรรดาที่ปรึกษาของทรัมป์ยังไม่พอใจ และที่สุดยูเครนตกลงรับข้อเสนอของอเมริกาที่จะให้มีการหยุดยิงทุกๆ อย่างเป็นเวลานาน 1 เดือน ในสงครามกับรัสเซียที่ยืดเยื้อมากว่า 3 ปีและทำให้มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อยหลายหมื่นคน
มาร์โค รูบิโอ รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ ให้สัมภาษณ์ภายหลังการหารือที่ใช้เวลายาวนานราว 9 ชั่วโมงว่า ยูเครนยังตกลงเข้าสู่การเจรจากับรัสเซียทันที และอเมริกาจะนำข้อเสนอนี้ไปให้รัสเซียพิจารณาโดยเร็ว โดยหวังว่า รัสเซียจะตอบรับเช่นเดียวกัน แต่หากไม่เป็นเช่นนั้นก็จะได้รู้กันว่า อุปสรรคที่ขัดขวางสันติภาพคืออะไร
รูบิโอเสริมว่า อเมริกาจะฟื้นคืนการให้ความช่วยเหลือทางทหารและการแบ่งปันข่าวกรองแก่ยูเครนในทันที หลังจากระงับไปภายหลังการพบปะหารือระหว่างทรัมป์กับประธานาธิบดีโวโลดิมีร์ เซเลนสกี ที่ทำเนียบขาวเมื่อวันที่ 28 ก.พ. ซึ่งจบลงแบบหายนะสำหรับผู้นำยูเครน
ทางด้านทรัมป์แถลงจากกรุงวอชิงตันในวันอังคาร (11) ว่า พร้อมต้อนรับเซเลนสกีอีกครั้ง และอาจหารือกับประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน ภายในสัปดาห์นี้ ครั้นเมื่อถูกผู้สื่อข่าวถามเกี่ยวกับแนวโน้มข้อตกลงหยุดยิงแบบครอบคลุมทั่วด้านในยูเครน ประมุขทำเนียบขาวแสดงความหวังว่า อาจได้เห็นข้อตกลงดังกล่าวภายในไม่กี่วันนี้
ในคำแถลงร่วมภายหลังการเจรจาที่เจดดาห์คราวนี้ ยูเครนและอเมริการะบุด้วยว่า ทั้งสองฝ่ายต้องการสรุปข้อตกลงที่อนุญาตให้อเมริกาเข้าถึงแหล่งแร่ธาตุของยูเครนโดยเร็วที่สุด
ทั้งนี้ ทรัมป์พูดเอาไว้ตั้งแต่ก่อนหน้านี้ว่า ข้อตกลงดังกล่าวถือเป็นการจ่ายชดเชยค่าอาวุธระดับแสนล้านดอลลาร์ที่วอชิงตันในยุคอดีตประธานาธิบดีโจ ไบเดน ส่งไปช่วยเหลือยูเครน และความจริงแล้วเซเลนสกีควรต้องลงนามข้อตกลงนี้ตอนที่ไปเยือนวอชิงตัน ทว่าถูกเชิญให้ออกไปจากทำเนียบขาว ภายหลังถูกทรัมป์และรองประธานาธิบดีเจดี แวนซ์ รุมประณามว่า ไม่สำนึกบุญคุณอเมริกา และไม่ยอมเดินไปสู่สันติภาพโดยเร็ว
เซเลนสกี ซึ่งอยู่ที่ซาอุดีอาระเบียด้วย แต่ไม่ได้เข้าร่วมการเจรจา ได้รีบออกมาแถลงขอบคุณทรัมป์ในทันที สำหรับการหารือที่สร้างสรรค์และข้อเสนอหยุดยิง และเสริมว่า อเมริกาต้องดำเนินการเพื่อโน้มน้าวรัสเซียต่อไป
อันเดร เยร์มาค ผู้ช่วยระดับสูงของเซเลนสกีที่ร่วมเจรจากับฝ่ายอเมริกาที่เจดดาห์กล่าวว่า ยูเครนแสดงออกชัดเจนแล้วว่า ต้องการสันติภาพ และตอนนี้ถึงเวลาที่รัสเซียจะต้องประกาศให้ชัดว่า ต้องการสันติภาพและยุติสงครามที่ตนเองก่อขึ้นหรือไม่
ทางด้านเครมลินยังไม่ได้แสดงความคิดเห็นเรื่องนี้ กระนั้น แหล่งข่าววงในมองว่า ไม่มีแนวโน้มว่า ปูตินจะยอมรับข้อเสนอหยุดยิง 30 วันของอเมริกา และสำทับว่า ข้อตกลงที่จะเกิดขึ้นต้องคำนึงถึงความเป็นจริงที่ว่า รัสเซียเป็นฝ่ายได้เปรียบในสนามรบ รวมทั้งควรคำนึงถึงข้อกังวลของมอสโก ซึ่งเป็นต้นเหตุทำให้เกิดสงครามคราวนี้ขึ้นมาด้วย
ปัจจุบัน รัสเซียควบคุมพื้นที่ 1 ใน 5 ของยูเครนและรุกคืบอย่างรวดเร็วในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา ขณะที่ยูเครนยึดพื้นที่เล็กๆ ในแคว้นคูร์สก์ของรัสเซียและตั้งใจใช้เป็นเครื่องมือต่อรอง ทว่า ระยะหลังมานี้รัสเซียสามารถชิงดินแดนตรงนั้นกลับไปได้เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง
แหล่งข่าวในรัสเซียเสริมว่า ถ้าไม่มีการรับประกันบางอย่างควบคู่กับข้อตกลงหยุดยิง สถานะของรัสเซียจะอ่อนแอลงทันที ขณะที่การไม่ยอมรับการหยุดยิง รัสเซียจะถูกตะวันตกกล่าวโทษว่า ขัดขวางการยุติสงคราม
แหล่งข่าวอาวุโสอีกคนสำทับว่า ในมุมมองของมอสโกแล้ว ข้อเสนอหยุดยิงชั่วคราวเช่นนี้เป็นเพียงกับดัก เนื่องจากยากที่ปูตินจะยุติสงครามได้โดยปราศจากการรับประกันหรือคำมั่นอย่างเป็นรูปธรรม
ทางด้านแหล่งข่าวรัสเซียคนที่สาม ได้วิพากษ์วิจารณ์ในภาพรวมว่า ตอนนี้อเมริกาตกลงกลับให้ความช่วยเหลือทางทหารและแบ่งปันข่าวกรองกับยูเครนอีกครั้งแล้ว และรวมสิ่งเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของข้อตกลงหยุดยิง
ทั้งนี้ ปูตินย้ำหลายครั้งว่า ไม่ต้องการข้อตกลงหยุดยิงระยะสั้นที่จะเปิดโอกาสให้ศัตรูระดมกำลังทหารและอาวุธกลับมาสู้รบต่อ แต่ต้องการสันติภาพระยะยาวที่มีการรับประกันสำหรับสหพันธรัฐรัสเซียและพลเมืองรัสเซีย
เดือนมิถุนายนปีที่แล้ว ปูตินกำหนดเงื่อนไขสันติภาพซึ่งประกอบด้วยการที่ยูเครนต้องยกเลิกแผนการเข้าเป็นสมาชิกองค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ (นาโต) และถอนกำลังออกจาก 4 แคว้นในยูเครนที่รัสเซียยึดไว้ได้บางส่วนรวมทั้งดำเนินการประกาศผนวกเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซียตามกฎหมายไปแล้ว ได้แก่ โดเนตสก์ ลูฮันสก์ ซาโปริซเซีย และเ เคียร์ซอน
(ที่มา : เอเอฟพี/รอยเตอร์)