แนวโน้ม “โจรผู้ดี” ไม่มีแผ่ว-หลอกเนียนเสียหายบาน

คนดังเข้าคุกเป็นว่าเล่น ดร.กฤษณพงค์ ชี้แนวโน้มอาชญากรรมแบบนี้มีมากขึ้น ห่วงยังขาดเจ้าหน้าที่ที่เชี่ยวชาญเรื่องแชร์ลูกโซ่และปั่นหุ้น เหยื่อส่วนใหญ่มาจากอยากได้ อยากมี อยากเป็น เตือนอย่าโลภ-ยึดหลักพอเพียง สายตำรวจเทียบปล้นทองกับLive ขายทอง (ปลอม) ใครร้ายกว่ากัน รับโจรใส่สูทหลอกเหยื่อได้ครั้งละมากๆ แถมกฎหมายยังเป็นปัญหาต้องมีผู้เสียหายก่อน

นาทีนี้เรือนจำมีโอกาสต้อนรับบุคคลดังและมีชื่อเสียงระดับประเทศเข้าไปรวมตัวกัน มีทั้งดารา นักธุรกิจหลักพันล้าน นักร้องเรียน นักตบทรัพย์ อินฟลูเอนเซอร์ ทนายความคนดัง ซินแสดูดวง คนการเมือง คน Live ขายทอง และอาจจะมีตามเข้าไปอีกในอนาคต เช่น นายแพทย์ อดีตดารานักร้อง หรือคนขายสินค้าทาง TV

ข้อหาที่ถูกแจ้งความดำเนินคดีมีทั้งฉ้อโกง หลอกลวง กรรโชกทรัพย์ ผิดนัดชำระ บางคดีทำเอาญาติหรือบุคคลใกล้ชิดต้องเดือดร้อนไปด้วย ซึ่งคดีที่เกิดขึ้นในช่วงที่ผ่านมานั้นล้วนแล้วอยู่ในความสนใจของคนทั้งประเทศ

จะมีเยอะกว่านี้

รศ.พ.ต.ท.ดร.กฤษณพงค์ พูตระกูล รองอธิการบดีและประธานกรรมการคณะอาชญาวิทยาและการบริหารงานยุติธรรม มหาวิทยาลัยรังสิต กล่าวถึงคดีดังที่เกิดขึ้นพร้อมๆ กันในเวลานี้ว่า ในอดีตคดีลักษณะนี้เกิดขึ้นเยอะแต่ไม่เป็นข่าว บังเอิญรอบนี้เป็นบุคคลสาธารณะ มีชื่อเสียงบน Social Media เป็นอินฟลูเอนเซอร์ อีกทั้ง Social Media ก็มีส่วนทำให้ผู้คนทราบได้เรื่องราวได้อย่างกว้างขวาง เช่นเดียวกันสื่อออนไลน์มีส่วนให้เกิดความเสียหายได้มากขึ้นจากการเผยแพร่และการเข้าถึง วิกฤตเศรษฐกิจก็อีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิดคดีความขึ้นมา

จากนี้ไปคดีลักษณะนี้จะมีมากขึ้น ตราบใดที่ยังมีความโลภ ไม่พอเพียง อีกด้านหนึ่งที่ควรเพิ่มเข้ามาคือควรมีเจ้าหน้าที่ที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญทั้งเรื่องการปั่นหุ้นและเรื่องแชร์ลูกโซ่ เพื่อช่วยลดความเสียหายที่จะเกิดขึ้น

ดร.กฤษณพงค์ ยังได้กล่าวถึงสาเหตุที่ทำให้การหลอกลวงโดยหวังต่อทรัพย์ของเหยื่อบรรลุผล ว่า เกิดมาจากปัจจัย 4 ประการ คือ

1.ความศรัทธา ปกติมนุษย์จะมีความเชื่อความศรัทธาที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับการอบรมเลี้ยงดู สภาพแวดล้อม สังคม และวัฒนธรรมที่บุคคลนั้นๆ ใช้ชีวิตอยู่ เช่น บางคนเชื่อเรื่องดวง เรื่องโชคลาง เมื่อหมอดูบอกว่าดวงไม่ดี ต้องบูชานั่นนี่เพื่อสะเดาะเคราะห์ก็พร้อมจะจ่าย บางคนเชื่อเรื่องฮวงจุ้ย พอชีวิตมีปัญหา แล้วมีซินแสทักว่าฮวงจุ้ยที่บ้านไม่ดีต้องแก้อย่างนั้นอย่างนี้ก็รีบจ่ายเงินให้ซินแสดำเนินการ

2.ความอยากได้อยากมี ธรรมชาติของมนุษย์มักมีความอยากมี อยากได้ อยากเป็น เช่น อยากมีเงินทองมากๆ อยากได้นั่นอยากได้นี่ อยากเป็นนั่นเป็นนี่ อยากมีตำแหน่งหน้าที่การงานที่ดีขึ้น เมื่อมีคนมาชักชวนว่ามีธุรกิจที่ลงทุนน้อยแต่สามารถพลิกชีวิตให้ร่ำรวยได้ง่ายๆ ก็สนใจอยากลงทุน หรือมีคนบอกว่าทำพิธีแบบนั้นแบบนี้จะร่ำรวย จะก้าวหน้าในหน้าที่การงานก็คิดว่าลองดู ไม่เสียหายอะไร

3.โอกาสที่จะบรรลุเป้าหมายมีน้อย เพราะไม่ใช่มนุษย์ทุกคนที่อยากมี อยากได้ อยากเป็น แล้วจะสามารถไปถึงเป้าหมายได้ เมื่อวิธีการปกติมันยากที่จะสำเร็จพอมีคนมาแนะนำให้ทำธุรกิจที่เชื่อว่าจะสามารถร่ำรวยได้อย่างรวดเร็วและง่ายดายก็พร้อมจะลงทุน หรือแนะนำว่าถ้าบูชาสิ่งนั้นสิ่งนี้แล้วมีโอกาสที่จะสำเร็จ ก็ยินดีจ่ายเงินเพื่อบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ช่วย

4.อยากได้อะไรแบบง่ายๆ ซึ่งเป็นธรรมชาติของมนุษย์ที่ไม่อยากเหน็ดเหนื่อย ไม่อยากลำบาก หากมีวิธีการที่ทำให้สามารถได้อะไรมาแบบง่ายๆ ก็พร้อมจะทำ ไม่ว่าจะเป็นการลงทุนที่สามารถร่ำรวยได้อย่างรวดเร็ว หรือการเซ่นสรวงบูชา


ทุกคนมีสิทธิตกเป็นเหยื่อ

ตามหลักอาชญวิทยาแล้ว คนจะเลือกก่ออาชญากรรมที่แตกต่างกัน โดยอาศัยความรู้ ประสบการณ์ และทักษะตามที่ตนเองถนัด ส่วนว่าใครจะตกเป็นเหยื่อบ้าง ต้องบอกว่าทุกคนมีสิทธิเป็นเหยื่อได้หมด ยิ่งอาศัยความเชื่อที่ไม่มีขีดจำกัด เช่น ความเชื่อเรื่องศาสนา ความศักดิ์สิทธิ์ เป็นร้อยล้านก็ยินดีจ่าย

ส่วนสาเหตุของการตกเป็นเหยื่อธุรกิจแชร์ลูกโซ่ พบว่า ส่วนหนึ่งมาจากความเหลื่อมล้ำของรายได้ ประเทศไทยนั้นช่องว่างระหว่างคนรวยกับคนจนสูงมาก ที่สำคัญคนไทยให้การยกย่องคนที่มีฐานะ คนที่มีตำแหน่งหน้าที่การงานดี โดยไม่สนใจว่าจะได้เงินทองหรือตำแหน่งหน้าที่มาด้วยวิธิการใด

ดังนั้น ถ้ามาตรฐานสังคมไทยยังเป็นแบบนี้ คนที่หากินกับการหลอกลวง และคนตกเป็นเหยื่อจากการต้มตุ๋นจะไม่มีวันหมดไปจากประเทศไทย

โจรผู้ดี

อาชญากรคอปกขาว หรืออาชญากรผู้ดี (White Collar Crime) คนกลุ่มนี้มักจะกระทำความผิดโดยอาศัยอำนาจอิทธิพลที่มีอยู่จากการประกอบอาชีพ ใช้ความรู้ความสามารถและความเชี่ยวชาญในวิชาชีพ หรือแสวงหาประโยชน์จากอำนาจในตำแหน่งหน้าที่ของตน เพื่อให้ตนเองได้ผลประโยชน์อันเกิดจากความโลภไม่ใช่เกิดจากความยากจน เราจึงมักพบเจออาชญากรประเภทนี้แฝงตัวอยู่ในทุกอาชีพ

ความกดดันทางสังคมของมนุษย์ทั่วไป คือ อยากได้ อยากมี อยากเป็น ไม่ว่าคนคนนั้นจะเป็นรากหญ้า หรือมีฐานะตำแหน่งทางสังคม ร่ำรวย หรือหาเช้ากินค่ำ ทุกคนอยากมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีให้มากกว่าเดิม ส่วนคนที่มีอยู่แล้ว ก็ยังอยากบ้านหลังใหญ่โตขึ้น มีความหรูหรามากขึ้น

แม้แต่คนรากหญ้า ที่ไม่มีโอกาสทางสังคม ก็อยากรวยเร็ว ไปลักลอบค้ายาเสพติด วิ่งราวทรัพย์ ชิงทรัพย์ แต่ผู้มีความรู้ มีตำแหน่งหน้าที่การงานที่ดี แชร์ลูกโซ่ ก็อาศัยวิธีการอย่างอื่น

ผู้ก่ออาชญากรรมประเภทนี้ ดร.กฤษณพงศ์ บอกว่า อาจเรียกเป็น White Collar Crime ได้เหมือนกัน

นอกจากนี้ ในฐานะนักอาชญาวิทยา มองว่า สื่อมีอิทธิพลไม่น้อยในการสนับสนุนให้เกิดอินฟลูเอนเซอร์ด้วยเช่นกัน ในหลายประเทศได้เปิดให้มีการเรียนการสอน Crime and Social Media เพราะถือว่าสื่ออิทธิพลในแง่ของการส่งสารไปยังผู้รับสาร มีทั้งในทางบวกและลบ ขณะเดียวกัน ผู้รับสารไม่ใช่ทุกคนจะคิดวิเคราะห์ จำแนก แยกแยะในสิ่งที่ผิดชอบ ชั่วดีได้เหมือนกันหมด เหตุผลเพราะภูมิหลังที่มาของแต่ละครอบครัว มีการขัดเกลาทางสังคมที่แตกต่างกัน


โจรใส่สูทร้ายกว่า

แหล่งข่าวจากวงการตำรวจกล่าวว่า ตอนนี้คนที่ลักทรัพย์ ฉกชิง วิ่งราว อาชญากรรมรูปแบบนี้เห็นชัด ความเสียหายมีประมาณหนึ่ง แต่ถ้าเป็นการทุจริตในองค์กร เป็นพนักงาน ข้าราชการ บ้างก็ใส่สูท ผูกเนกไท หรือเป็นในรูปแบบของภาคธุรกิจ ด้านการลงทุนหรือขายสินค้า กว่าจะตรวจสอบพบความเสียหายการกระจายเป็นวงกว้าง ซึ่งเจตนาและการกระทำไม่ต่างไปจากคนที่ลัก วิ่ง ชิง ปล้น

แถมคนในขบวนการเหล่านี้มีพลังเงิน และพร้อมใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือในการสกัดกั้นคนที่จะเข้ามาตรวจสอบ สื่อมวลชนหรือหน่วยงานรัฐอาจถูกฟ้องหมิ่นประมาทได้ทุกเมื่อ ตราบใดที่ยังไม่มีผู้เสียหายแจ้งความดำเนินคดี

เพราะกฎหมายเราเป็นระบบกล่าวหา ต้องให้มีผู้เสียหายแจ้งความก่อน เราไม่มีกลไกในการป้องกันผู้ที่มีโอกาสตกเป็นเหยื่อมิจฉาชีพเหล่านี้ ดังนั้นแทบทุกครั้งเราจึงได้เห็นผู้เสียหายจำนวนมาก มูลค่าความเสียหายสูง รวมถึงหลายคนมีปัญหาทางสังคมตามมา

อาชญากรรมที่ประสงค์ต่อทรัพย์ของบุคคลอื่น ล้วนแล้วแต่มีวิธีการที่แตกต่างกันไปตามสายของอาชีพ เช่น หมอดู อาจทำนายดวงชะตาในแง่ร้าย ขายพิธีกรรมในการสะเดาะเคราะห์ต่อชะตา หรือขายวัตถุมงคลแก้เคล็ด ทนายความอาจผันตัวไปเป็นผู้ทำหน้าที่เป็นธุระติดต่อในด้านธุรกิจ รวมไปถึงการวิ่งเต้นคดีต่างๆ สายขายตรงมีโอกาสที่จะพัฒนาไปสู่เส้นทางของแชร์ลูกโซ่ได้ หรือคนที่มีความรู้ความชำนาญด้านใดด้านหนึ่งอาจใช้ความชำนาญเหล่านี้ตบทรัพย์บุคคลอื่นก็ได้เช่นกัน หรือแม้กระทั่งการหลอกให้ลงทุนในโครงการต่างๆ

บางกรณีเดิมก็ตั้งใจจะทำธุรกิจจริงๆ แต่เมื่อทุกอย่างผ่านไป เริ่มเห็นช่องว่างและโอกาสจึงเปลี่ยนเป้าหมายไป พวกเขาสามารถใช้กฎหมายฟ้องร้องปิดปากจนไม่มีใครกล้าเข้าไปขุดคุ้ย การเข้าไปล่อซื้อมีแค่เฉพาะเรื่องยาเสพติดเท่านั้น กิจการที่น่าสงสัยว่าจะเข้าข่ายฉ้อโกงหรืออาจเป็นแชร์ลูกโซ่ไม่มีตำรวจหรือสายแฝงตัวเข้าไป

ประการต่อมารูปแบบการฉ้อโกงที่แยบยลหรือล้ำสมัยจะมีมากขึ้นเรื่อยๆ ตอนนี้ยังไม่มีหน่วยงานใดรับเป็นเจ้าภาพในการตรวจสอบหรือเตือนบุคคลที่อาจหลงเป็นเหยื่อ

คนที่จ้องจะหาเหยื่อก็มักจะอาศัยเรื่องความต้องการพื้นฐานของชีวิตมนุษย์ คืออยากได้ อยากมี อยากเป็น อยากรวย เรียกง่ายๆ ว่าความโลภเข้ามาเป็นตัวจุดประกาย เพราะสังคมไทยมีปัญหาเรื่องช่วงว่างคนรวยกับคนจน คนที่อยากรวยจึงตกเป็นเหยื่อของมิจฉาชีพเหล่านี้ คนที่เป็นเหยื่อไม่มีความรู้ ไม่สอบถาม หรือตรวจสอบข้อมูลก่อน บางกิจการขออนุญาตทำธุรกิจแบบหนึ่งแต่กลับไปทำอีกอย่างหนึ่ง ไม่มีหน่วยงานรัฐที่เข้าไปตรวจสอบ ใช้กฎหมายฟ้องปิดปาก สร้างภาพหรูหรา

ปัญหานี้เมื่อเรื่องเงียบหายไป อีกไม่นานก็จะโผล่ขึ้นมาอีกวนเวียนไปแบบนี้ ตราบใดที่เรายังไม่เร่งแก้ไขหรืออุดช่องว่างต่างๆ ที่มีอยู่