ชื่อของนายชัยเกษม นิติสิริ อดีต รมว.ยุติธรรม และอดีตอัยการสูงสุด ถูกเคาะให้เป็นนายกรัฐมนตรีคนที่ 31 หลังจากการหารือกันระหว่างนายทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี กับบรรดาแกนนำพรรคเพื่อไทย และพรรคร่วมรัฐบาล เมื่อค่ำวันที่ 14 ส.ค. หลังจากที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยให้ความเป็นรัฐมนตรีของนายเศรษฐา ทวีสิน สิ้นสุดลงตามรัฐธรรมนูญ และพ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี แม้จะมีความพยายามปิดเกมเร็วเพื่อลดภาวะสูญญากาศทางการเมืองให้น้อยที่สุด แต่การก้าวเข้าสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอาจไม่ราบรื่นนัก เพราะมีหลายปัจจัยที่้เกิดขึ้น ได้แก่
1. แกนนำพรรคเพื่อไทยและพรรคร่วมรัฐบาล เช่น นายอนุทิน ชาญวีรกูล จากพรรคภูมิใจไทย นายสันติ พร้อมพัฒน์ ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า จากพรรคพลังประชารัฐ นายพีรพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค จากพรรครวมไทยสร้างชาติ ฯลฯ ไปที่บ้านของนายทักษิณ ชินวัตร เพื่อหารือผู้ที่เหมาะสมเป็นนายกรัฐมนตรี แล้วมีข่าวว่าพรรคเพื่อไทยเสนอให้นายชัยเกษมเป็นนายกรัฐมนตรี ย่อมเกิดคำถามตามมาถึงสถานะของนายทักษิณ เนื่องจากยังเป็นนักโทษเด็ดขาดชายที่อยู่ระหว่างการพักโทษ
หากมีการโหวตเลือกนายกรัฐมนตรี แล้วนายชัยเกษมได้รับเลือก ย่อมเป็นที่ถูกจับตามองว่า นายทักษิณอาจเป็นคนชี้นำให้นายชัยเกษมเป็นนายกรัฐมนตรี เข้าข่ายบุคคลภายนอกครอบงำพรรคการเมืองตาม พ.ร.ป.พรรคการเมืองหรือไม่ และอาจมีผู้ร้องเรียนให้ตรวจสอบนายชัยเกษม แกนนำพรรคเพื่อไทย และแกนนำพรรคร่วมรัฐบาลที่ไปพบนายทักษิณอีกด้วย
2. กรณีนายพิชิต ชื่นบาน ขณะเป็นทนายความนายทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกฯ ถูกศาลฎีกามีคำสั่งจำคุก 6 เดือน ฐานละเมิดอำนาจศาล คดีถุงขนม 2 ล้านบาท อัยการในขณะนั้นสั่งไม่ฟ้อง เมื่อวันที่ 7 ม.ค. 2552 อ้างว่าไม่พบว่าทนายความจะให้เงิน ได้ความเพียงว่ามีเจตนาจะให้ขนม จึงขาดความเป็นผู้ใดที่เป็นผู้ให้สินบน ขณะเดียวกัน ไม่มีเงินของกลางในสำนวน ไร้หลักฐานเรื่องเจ้าพนักงานผู้รับสินบน เพราะผู้ที่มารับเงินคือเจ้าหน้าที่นิติกร 3 และคำสั่งศาลฎีกาเป็นคนละคดีกัน ซึ่งเกิดขึ้นในสมัยนายชัยเกษม เป็นอัยการสูงสุด วาระดำรงตำแหน่ง 1 ต.ค. 2550 ถึง 30 ก.ย. 2552 ก่อนที่นายจุลสิงห์ วสันตสิงห์ จะเข้ารับตำแหน่งตั้งแต่วันที่ 1 ต.ค. 2552 ถึง 30 ก.ย. 2566
เมื่อพบว่าเกิดขึ้นในสมัยที่นายชัยเกษมเป็นอัยการสูงสุด เป็นที่น่ากังขาแก่ฝ่ายต่อต้านนายทักษิณมานานแล้ว และในช่วงที่มีข่าวว่าพรรคเพื่อไทยและนายทักษิณ สนับสนุนนายชัยเกษมเป็นนายกรัฐมนตรี เริ่มมีบางคนออกมาตีแผ่บ้างแล้ว เช่น นายสมชัย ศรีสุทธิยากร อดีตกรรมการการเลือกตั้ง หรือนายพิชิต ไชยมงคล แกนนำ คปท. และอาจมีคนไปร้องเรียนเรื่องจริยธรรมอีกก็เป็นได้
3. ในขณะที่นายชัยเกษมเป็นอัยการสูงสุด พบว่ามีคำสั่งไม่ฟ้องคดีที่เกี่ยวข้องกับนายทักษิณบางคดี อาทิ คดีที่คณะกรรมการตรวจสอบการกระทำที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่รัฐ (คตส.) ฟ้องในคดีโครงการสลากพิเศษแบบเลขท้าย 2 ตัว 3 ตัว หรือหวยบนดิน รวมทั้งสั่งไม่ฟ้องการทุจริตในโครงการท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ภายหลังรัฐบาล น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร บริหารประเทศ ได้แต่งตั้งให้นายชัยเกษมเป็น รมว.ยุติธรรม ถูกวิจารณ์ว่าพยายามต่างตอบแทนกันหรือไม่
4. หลังจากที่ น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร พ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 7 พ.ค. 2557 ในคดีโยกย้ายนายถวิล เปลี่ยนศรี เลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติโดยมิชอบ ปรากฎว่าต่อมามีการประกาศกฎอัยการศึก นายชัยเกษมได้รับการแต่งตั้งเป็นหัวหน้าคณะฝ่ายรัฐบาล เจรจาหาทางออกวิกฤติการณ์ทางการเมือง ร่วมกับกลุ่ม กปปส. กลุ่ม นปช. ปรากฎว่านายชัยเกษมยืนยันว่าคณะรัฐมนตรีรักษาการจะไม่ลาออกจากตำแหน่ง ทำให้ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ตัดสินใจทำรัฐประหารในที่สุด
5. นายชัยเกษม เคยแสดงจุดยืนกรณีมาตรา 112 เช่น การเขียนจดหมายเปิดผนึกเรียกร้องให้มีการพิจารณาปล่อยนักโทษทางความคิดที่เห็นต่างทางการเมือง อ้างว่าเพื่อฟื้นฟูความเชื่อมั่นในระบบยุติธรรม และปัญหาการใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือทางการเมือง เพื่อจำกัดความคิดเห็นประชาชนที่แตกต่างจากรัฐบาล ในช่วงที่ม็อบราษฎรเคลื่อนไหว ซึ่งหนึ่งในข้อเรียกร้องคือการยกเลิกมาตรา 112 ซึ่งภายหลังศาลรัฐธรรมนูญมีคำวินิจฉัยว่า เป็นการใช้สิทธิเสรีภาพเพื่อล้มล้างการปกครอง
แม้นายเรืองไกร ลีกิจวัฒนะ เคยยื่นคำร้องขอให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 49 ว่า การกระทำของพรรคเพื่อไทย ตามคำแถลงการณ์ของนายชัยเกษม เมื่อวันที่ 31 ต.ค. 2564 เกี่ยวกับการแก้ไขประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 เป็นการใช้สิทธิเสรีภาพเพื่อล้มล้างการปกครองหรือไม่ แต่ศาลได้ยกคำร้อง เพราะเห็นว่านายชัยเกษมไม่ได้เป็นหัวหน้าพรรค ไม่ได้เป็นผู้มีอำนาจกระทำการแทนพรรคเพื่อไทย และไม่ปรากฎความมุ่งหมายหรือการกระทำที่ล้มล้างการปกครอง
ในขณะที่บรรดาพรรคร่วมรัฐบาลสนับสนุนนายชัยเกษม หนึ่งในนั้นคือพรรคภูมิใจไทย ที่มีจุดยืนไม่สนับสนุนพรรคการเมือง หรือไม่สนับสนุนคนที่จะมาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีที่มีนโยบายแก้ไขกฎหมายอาญามาตรา 112 หากนายชัยเกษมได้เป็นนายกรัฐมนตรี อาจถูกกลุ่มม็อบราษฎรและเครือข่ายหยิบประเด็นนี้ออกมาเรียกร้องทางการเมือง ทวงสัญญาแก้ไขหรือยกเลิกมาตรา 112 ขณะที่กลุ่มปกป้องสถาบันฯ ก็ออกมาคัดค้าน จึงเป็นเรื่องที่วุ่นวายไม่รู้จบ