สวัสดีครับผม Mr. Leon มาแล้ว อาทิตย์ที่แล้วผมเล่าถึงเณรน้อยเจ้าปัญญาอิคคิวซัง ที่มีภาพลักษณ์ของเด็กน้อยน่ารักที่สามารถเอาตัวรอดได้ทุกสถานการณ์แม้ว่าเขาจะถูกบังคับให้จับเสือที่อยู่ในฉากกั้นแบบญี่ปุ่นโบราณก็ตาม เณรน้อยผู้น่ารักที่ใช้ปัญญาแก้ปัญหาต่างๆ อย่างผ่อนคลาย ตลกขบขันและบรรยากาศที่อบอุ่น เป็นตัวละครที่ถูกวาดและถ่ายทอดออกมาแบบที่ทุกคนชื่นชอบไม่เพียงในญี่ปุ่นเท่านั้น แต่ยังเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก
แต่ในความเป็นจริง อิคคิวซังก็มีตัวตนจริงในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นด้วยครับ เขามีชื่อว่าอิคคิว โซจุนเป็นนักบวชที่เรียกได้ว่าทำลายทุกอย่างที่เป็นพระวินัยของพระภิกษุ ตามข้อมูลในหนังสือทางประวัติศาสตร์หลายเล่มที่ได้เขียนตีพิมพ์ข้อมูลไว้ครับ
อิคคิวโซจุน 一休宗純 Ikkyū Sōjun เป็นพระนิกายเซน เกิดที่เมืองเกียวโต เป็นลูกนอกสมรสขององค์จักรพรรดิกับเจ้าหญิงนอกตระกูล อิคคิวเริ่มบวชเรียนเมื่อมีอายุประมาณ 6 ปี เขามีความสามารถทางด้านการแต่งบทกวีและบทกลอนตั้งแต่ยังเด็ก เคยแต่งกลอนวิพากษ์วิจารณ์ความประพฤติที่ไม่เหมาะสมของพระที่กอบโกยทรัพย์สิน และมียศถาบรรดาศักดิ์บนความทุกข์ยากของชาวบ้านอยู่บ่อยๆ เป็นพระที่มีนิสัยประหลาด และปฏิเสธสังคมพระในขณะนั้นอย่างรุนแรง ทำทุกอย่างที่ถือว่าเป็นอาบัติ เช่น ดื่มสุรา เล่นการพนัน ฉันเนื้อสัตว์ ไม่โกนผมและไว้หนวดเครา รวมถึงเที่ยวโสเภณี ถึงขั้นมีเขียนแซวตัวเองว่าถ้าต้องการตามหาตัวอิคคิวซังให้ไปตามหาได้ที่ซ่องโสเภณี! แต่บ้างก็ว่าอิคคิวทำเพื่อต้องการต่อต้านและเสียดสี และสั่งสอนพระจอมปลอมในยุคนั้นให้ละอายกับการลวงโลก เมื่ออิคคิวมีอายุได้ 17 ปี ก็ฝากตัวเป็นศิษย์ของหลวงพ่อเคนโอ และจากนั้นก็เริ่มออกธุดงค์ ระหว่างที่ธุดงค์พเนจรเร่ร่อนหลบภัยสงครามภายในประเทศมาอยู่ที่เมืองหนึ่งได้พบกับหญิงศิลปินเอนเตอร์เทนเนอร์ตาบอด ซึ่งภายหลังได้รับนางเป็นภรรยา และในบั้นปลายชีวิตมรณภาพในขณะที่เป็นนักบวช
◇อิคคิวซังและหญิงโสเภณีที่สวยที่สุด
พูดถึงสาวนางหนึ่งครับ ชื่อที่คนในร้านเรียกกันคือจิโกกุ ดายุ 地獄太夫 Jigoku Tayu เธอเป็นโสเภณีในตำนานในยุค Muromachi ซึ่งคำว่า Jigoku แปลว่า นรก ส่วน Tayu แปลประมาณว่าเกอิชาชั้นสูง คือไม่ว่าจะเป็นคำว่า Jigoku คำเดี่ยวก็เป็นคำแสลงแปลว่าโสเภณี เช่นมีโรงแรมชื่อว่า Jigoku ก็เป็นที่รู้กันว่าเป็นโรงแรมแนวม่านรูด โรงแรมที่มีสาวขายบริการ ส่วนคำว่า Tayu คำเดียวก็แสลงว่าโสเภณีเช่นกัน ดังนั้นสองคำนี้มารวมกันก็ถือว่าเป็นชื่อที่แรงเอาการเลยทีเดียว ว่ากันว่าตอนที่เธอยังเด็กเธอถูกจับโดยโจรบนภูเขาแล้วถูกขายให้กับสำนักโสเภณีเพราะความงามของเธอ และเป็นนางบำเรอแบบลับๆ ของเศรษฐีแห่งเมืองซาไกทาคาสึ เซ็นชู (ปัจจุบันคือเมืองท่าเรือใหญ่ใกล้ๆ จังหวัดโอซาก้า) เธอเรียกตัวเองว่านรก และบอกว่า "ทุกข์ในโลกนี้เพราะกรรมชั่วที่เคยทำมาในชาติก่อน จึงต้องมารับชดใช้กรรมในชาตินี้และเรียกตัวเองและสิ่งที่เป็นอยู่ว่านรก” แม้แต่กิโมโนหรือชุดที่เธอใส่ก็มักจะมีรูปนรกอยู่ด้วย อนึ่งแสดงให้เห็นว่าแม้แต่หญิงโสเภณีหรือผู้ที่ต้องมีชีวิตที่ต้องถูกคุมขังและเป็นนางบำเรอให้แก่ชายต่างๆ เธอก็มีจิตใจและเข้าถึงคติธรรมคำสอนของพุทธศาสนาเช่นกัน นอกจากนั้นเธอยังแต่งกวีเก่งมาก
เมื่ออิคคิวโซจุนไปที่ซาไก เมื่อได้ยินชื่อเสียงของเธอก็พร่ำเพ้อรำพันว่าอยากเจอคนงาม ซึ่งจริงๆ แล้วในความหมายของคำว่าอยากเจอในภาษาญี่ปุ่นก็สามารถแปลได้ว่าอยากจะร่วมสัมพันธ์รักกับโสเภณีคนนี้ ซึ่งต่อมาสองคนนี้ได้มีโอกาสโต้กวีกัน เหมือนคนญี่ปุ่นในสมัยประวัติศาสตรที่มีบันทึกไว้ว่า เมื่อห้าหกร้อยปีที่แล้วคนญี่ปุ่นจีบกันโดนการส่งกวี 短歌 Tanka ให้กัน เหมือนเป็นการส่งจดหมายรัก
เธอส่งกวีให้อิคคิวซังใจความว่า
山居せば深山の奥に住めよかし ここは浮世のさかい近きに
Yama i seba Miyama no oku ni Sumeyokashi
Koko wa ukiyo no Sakai chikaki ni
ถ้าคุณอาศัยอยู่ในภูเขา คุณควรจะอยู่ในส่วนที่ลึกที่สุดของภูเขา (จะมาในที่เช่นนี้ทำไม ชีวิตในเขตแดนซาไก (แปลได้อีกความหมายว่า Border) รอยต่อของแดนมนุษย์เช่นนี้มันคือนรก) แปลง่ายๆ ว่า “ถ้าอิคคิวซังเป็นพระสงฆ์เป็นนักบวชผู้ทรงศีลก็ควรอาศัยอยู่ในวัดบนภูเขา (อุปมาสำหรับคนที่อาศัยอยู่ในภูเขา นั่นคือ นักบวชที่อยู่ในวัด) อิคคิวซังควรอยู่ในวัด ไม่ควรมายุ่งวุ่นวายในสถานที่เช่นนี้"
ซึ่งอิคคิวซังก็ได้ส่งกวีโต้กลับไปว่าเค้าเองก็เป็นเพียงสิ่งเล็กน้อย ไม่ได้คิดว่าตัวเองมีตัวตนอะไรไม่ว่าจะอยู่ที่วัดหรืออยู่ที่เมืองก็ไม่แปลกและไม่ต่างกัน และการที่เขาเข้ามาในเมืองเช่นนี้ก็เป็นสิ่งที่เลือกทำเอง
ยิ่งไปกว่านั้น เพราะอิคคิวซังรู้ว่าโสเภณีคนนี้คือจิโกกุ ดายุที่มีชื่อเสียง เขาแต่งกวี Tanka ยกย่องเธอว่าเป็น “นรกที่น่ากลัวกว่าที่เขาได้ยิน” 聞きしより見て恐ろしき地獄かな Kikishi yori mite osoroshiki Jigoku kana นอกจากนี้ยังแปลง่ายๆ ว่า "นรกน่ากลัวกว่าที่ได้รู้เมื่อฉันได้เห็นเข้าจริงๆ" แต่ "นรก" ในที่นี้เปรียบเสมือนการอุปมาของจิโกกุ ดายุ เองโดยธรรมชาติ จิโกกุดายุเป็นโสเภณีที่สวยงามและโดดเด่นมากนั่นเอง
ภายหลังทั้งสองก็เป็นเพื่อนกันจากการที่ได้มีการผูกมิตรด้วยบทกวี เป็นเพื่อนกันแต่ก็ไม่ได้ระบุชัดว่ามีความสัมพันธ์กันหรือไม่ เป็นที่รู้กันเอง
◇นอกจากนี้ยังมีเรื่องเล่าที่ี่เกี่ยวกับวันปีใหม่ที่เกี่ยวกับอิคคิว โซจุนและว่ากันว่าอิคคิว โซจุน นั้นก็ส่งบทกวีนี้ให้กับจิโกกุ ดายุด้วย
門松は冥土の旅の一里塚 めでたくもありめでたくもなし
เพลงกวี “Kadomatsu wa meido no tabi no ichirizuka
Medetakumoari medetakumonashi และความหมายของมัน
“Kadomatsu wa meido no tabi no ichirizuka ” เป็นกวีของ อิคคิว โซจุน “ว่ากันว่าคาโดมัทสึ 門松 🎍Kadomatsu🎍ที่เป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งในช่วงปีใหม่เพื่อแสดงถึงความสุข แต่อิคคิวซังกล่าวว่าทุกครั้งที่ตกแต่งด้วยคาโดมัทสึมันหมายถึงการที่ชีวิตจะแก่ขึ้นทุกปีๆ และเข้าใกล้ความตายเข้าไปทุกที เหมือนการเดินทางเข้าสู่ความตายไปทุกทีๆ !
อิคคิวตัวจริงไม่เพียงแต่ฉลาดเท่านั้น แต่ยังเป็นพระที่มีนิสัยแปลกประหลาดดังกล่าว แต่เนื่องจากเป็นลูกของจักรพรรดิด้วยส่วนหนึ่งจึงไม่มีใครกล้าถือสาอะไร แต่หากมองในแง่ดี อิคคิว โซจุนคือคนที่เกลียดชังผู้มีอำนาจและวัดขนาดใหญ่ที่ใช้เงินทำบุญเพื่อผลประโยชน์ และเข้าถึงหลักปรัชญาแห่งชีวิตพอสมควร
และสิ่งที่คนบอกว่าเป็นเรื่องยอดเยี่ยมอีกอย่างหนึ่งเกี่ยวกับอิคคิว โซจุนคือเขาไม่ได้ปิดบังพฤติกรรมเหล่านี้ เขาเป็นนักบวชนิกายเซนและเป็นบุคคลสำคัญทางวัฒนธรรมคนหนึ่ง ในฐานะมนุษย์ที่ไม่เหมือนใครซึ่งชื่อเสียงของเขาไม่ผันแปรแม้ในขณะที่เขาเกี่ยวข้องกับการกระทำทั้งหมดที่ถือว่าเป็นการละเมิดวินัยในพระพุทธศาสนา เนื้อหาประวัติของเขาเป็นเรื่องสำหรับผู้ใหญ่และกำหนดเรท R คนญี่ปุ่นรู้จักกันดีในเรื่องความผิดปกติ โดยเฉพาะตอนที่เขาร้องกวีTanka และชูไม้เท้าที่มีกะโหลกโครงกระดูกโดยพูดว่า "ระวังๆ" ในขณะที่ทุกคนกำลังมีความสุขในวันขึ้นปีใหม่ โปรดดูกะโหลกโครงกระดูกไว้ด้วย!
อิคคิว โซจุน แปลกและแตกต่างจากเณรน้อยเจ้าปัญญาที่น่ารักอย่างมาก เขาออกพเนจรเร่ร่อนไปตามที่ต่างๆ ทำให้มีโอกาสพบปะกับศิลปินและกวีที่มีชื่อเสียงมากมายในยุคนั้น มาคิดดูแล้วคนเราก็เป็นเพียงส่วนหนึ่งของธรรมชาติและเราอยู่ร่วมกันได้อย่างปกติโดยการเคารพในกฏเกณฑ์ทางสังคมและมีศีลธรรมจรรยาอันดี ชีวิตของเราครับลองเลือกดูครับว่าจะเดินทางไหน อย่างไร แต่ขอให้ทุกคนเลือกทางที่ทำให้ตัวเองมีความสุขและปลอดภัยครับ วันนี้สวัสดีครับ
