หนทางไปสู่การ “เลิก” ล็อกดาวน์ / ปานเทพ พัวพงษ์พันธ์

ในขณะที่พื้นที่สีแดงในการระบาดของโรคนั้น ได้ใช้มาตรการเข้มข้นปิดหลายกิจการไปเป็นจำนวนมาก แต่ก็ไม่ได้มีท่าทีว่าตัวเลขของการระบาดโลกจะลดลงได้เลยนั้น สาเหตุส่วนหนึ่งที่ตัวเลขไม่ได้ลดลงก็น่าจะเป็นเพราะว่าตัวเลขของการระบาดที่แท้จริงก่อนล็อกดาวน์นั้นมากกว่าตัวเลขที่รายงาน ดังนั้นถึงแม้จำนวนผู้ป่วยจะลดลงจริง ๆ ก็อาจจะไม่สามารถเห็นได้จากตัวเลขที่มีการรายงาน

โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาพที่มีผู้รอคิวตรวจ คนรอคิวฉีดวัคซีน ผู้ป่วยเตียงในแต่ละวันนั้นมีมากมายมหาศาล ดังนั้นตัวเลขที่รายงานทั้งหมดในขณะนี้จึงย่อไม่สามารถเชื่อถือได้ว่าเป็นตัวเลขที่สะท้อนความเป็นจริง

แม้แต่ตัวเลขผู้เสียชีวิตอีกจำนวนมากที่เสียชีวิตที่บ้านเพราะไม่ได้เตียงในโรงพยาบาล จึงย่อมมีผู้เสียชีวิตที่ไม่เคยถูกตรวจว่าติดเชื้อ ดังนั้นตัวเลขการเสียชีวิตจากโรคระบาดอาจจะยังคงมีมากกว่าเท่าที่รายงานอยู่ในปัจจุบัน

แต่ความจริงก็ได้เห็นกันอยู่ว่าผู้ป่วยไม่มีเตียงรองรับนั้นมีอยู่เป็นจำนวนมาก ผู้ป่วยที่เป็นผู้สูงวัยไม่ได้ถูกเลือกให้ไปโรงพยาบาลสนาม หรือโรงพยาบาล ผู้ป่วยที่เป็นผู้สูงวัยอีกจำนวนไม่น้อยที่ไม่ได้มีโอกาสได้รับเครื่องช่วยหายใจ หรือเตียงในห้องวิกฤติ และต้องเสียชีวิตไปเพียงเพราะต้องมีการตัดสินใจให้ผู้ป่วยที่เชื่อว่าจะมีโอกาสรอดมากกว่า

บุคลากรด่านหน้าในโรงพยาบาลทั้งหลายกลายเป็นกลุ่มคนที่ต้องทำงานหนักอย่างน่าเห็นใจยิ่ง เพราะนอกจากจะต้องทำงานหนักมากขึ้นแล้ว ยังต้องแบกรับความเสี่ยงที่จะติดเชื้อได้มากกว่าคนทั่วไป จนปัจจุบันบุคคลาการในโรงพยาบาลที่ติดเชื้อก็มีมากขึ้นเป็นลำดับ เป็นกลุ่มคนที่สมควรได้รับการดูแลไปถึงครอบครัวในการได้รับวัคซีนที่มีคุณภาพดีที่สุด อย่างน้อยก็เพื่อลดความรุนแรงของโรคให้น้อยลง

เมื่อผนวกกับมาตรการทั้งหลายในการรองรับการล็อกดาวน์นั้นไม่มีความชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นการเยียวยา ยา อุปกรณ์ตรวจเชื้อเบื้องต้น อาหาร น้ำดื่ม ฯลฯ ทำให้ผู้ป่วยเองยังไม่สามารถล็อกดาวน์ได้อย่างปลอดภัยที่จะไม่แพร่เชื้อต่อไป


อย่างไรก็ตาม การเลิกล็อกดาวน์นั้นไม่น่าจะทำได้ บนกระบวนทัศน์ว่าโรคนี้ต้องป้องกันเท่านั้น จนถึงขั้นไม่ให้ติดเชื้อหรือติดเชื้อน้อยมาก


แต่ถ้าเรายอมรับว่าโรคนี้ไม่สามารถ “ป้องกัน”ได้ ไม่ว่าด้วยวัคซีนชนิดก็ตามในเวลานี้ ก็ยังมีกระบวนทัศน์อีกประการหนึ่งคือ “ตรวจวัด” และ “รักษา”ด้วยประชาชนเองได้โดยง่าย และเก็บพื้นที่โรงพยาบาลเอาไว้สำหรับผู้ป่วยหนักที่ไม่สามารถรักษาให้หายเองได้

นั่นแปลว่าการอุปกรณ์การตรวจให้เร็ว มีความถูกต้องและตรวจง่ายโดยประชาชนเอง เป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างยิ่ง และการรักษาด้วยฟ้าทะลายโจรและสมุนไพรอื่น ๆ ที่ราคาไม่แพงจำเป็นต้องมีไว้ในทุกบ้าน เมื่อใครตรวจพบว่าติดเชื้อก็ต้องให้แยกตัวและรักษาตัวเองไป ใครป่วยติดเชื้อก็ให้รีบกินฟ้าทะลายโจรให้เร็วที่สุด เพื่อลดความเสี่ยงของความรุนแรงของโรคให้ลดน้อยลงหรือสามารถหายป่วยได้ด้วยตัวเอง ส่วนคนที่เหลือที่เป็นกลุ่มเสี่ยงก็คอยตรวจทุก 3 วันจนมั่นใจว่าไม่มีใครติดเชื้อเพิ่มเติมตลอด 14 วัน

ถ้าบริหารให้ตรวจเชื้อได้โดยง่ายด้วยตัวเอง และรักษาให้หายได้โดยง่ายโดยผู้ป่วยเอง โรคนี้ก็ไม่ต้องถึงขั้นต้องล็อกดาวน์กิจการใดอีกต่อไป

ด้วยความปรารถนาดี
ปานเทพ พัวพงษ์พันธ์
คณบดีสถาบันแพทย์แผนบูรณาการและเวชศาสตร์ชะลอวัย มหาวิทยาลัยรังสิต